Subrahmanyesvarakavi_Yammanuru
వివిధ శతకములు లేబుల్తో ఉన్న పోస్ట్లను చూపుతోంది. అన్ని పోస్ట్లు చూపించు
వివిధ శతకములు లేబుల్తో ఉన్న పోస్ట్లను చూపుతోంది. అన్ని పోస్ట్లు చూపించు
23, ఆగస్టు 2014, శనివారం
3, ఆగస్టు 2012, శుక్రవారం
18, జూన్ 2012, సోమవారం
భర్తృహరి సుభాషితాలు
భర్తృహరి సుభాషితాలు
భూషలు కావు మర్త్యునికి భూరి మయాంగద తార హారముల్
భూషిత కేశ పాశ మృదు పుష్ప సుగంధ జలాభిషేకముల్
భూషలు కావు పూరుషుని భూషితు జేయు పవిత్ర వాణి వా
గ్భూషణమే సుభూషణము భూషణముల్ నశియించునన్నియున్ !!
పై పద్యానికి సంస్కృత మూలం
కేయూరాణి న భూషయంతి పురుషం హారాః న చంద్రోజ్జ్వలాః
న స్నానం న విలేపనం న కుసుమం నాలంకృతా మూర్ధజా
వాణ్యేకా సమలంకరోతి పురుషం యా సంస్కృతా ధార్యతే
క్షీయంతేऽఖిల భూషణాని సతతం వాగ్భూషణం భూషణం !!
ధర ఖర్వాటుడొకండు సూర్య కర సంతప్త ప్రధానాంగుడై
త్వర తోడన్ బరువెత్తి చేరి నిలచెన్ తాళ ద్రుమచ్ఛాయ త
చ్ఛిరమున్ తత్ఫల పాత వేగమున విచ్చెన్ శబ్ద యోగంబుగా
బొరి దైవోపహతుండు వోవు కడకుం పోవుంగదా యాపదల్ !!
అతనికి వార్ధి కుల్య యగు నగ్ని జలంబగు మేరు శైలమం
చిత శిల లీల నుండు మద సింహము జింక తెరంగు దాల్చు కో
పిత ఫణి పూల దండ యగు భిష్మ విషాగ్ని సుధా రసంబగున్
క్షితి జన సమ్మతంబగు సుశీల మదెవ్వని యందు శోభిలున్ !!
ఒకచో నేలను పవ్వళించు నొకచో నొప్పారు పూసెజ్జ పై
నొకచో శాకము లారగించు నొకచో నుత్కృష్ట శాల్యోదనం
బొకచో బొంత ధరించు నొక్కొక తరిన్ యోగ్యాంబర శ్రేణి లె
క్కకు రానీయడు కార్య సాధకుడు దుఃఖంబున్ సుఖంబున్ మదిన్ !!
పై పద్యానికి సంస్కృత మూలం
క్వచిత్ ప్రిథ్విశయ్యా క్వచిదపి చ పర్యంకశయనః
క్వచిత్ఛాకాహారీ క్వచిదపిచ శాల్యోదనరుచిః
క్వచిత్కంధాధారీ క్వచిదపిచ దివ్యాంబరధరో
మనస్వీ కార్యార్ధీ న గణయతు సుఖం న చ దుఃఖం
(చౌర్తెస్య్: డ్.శ్వరూప్)(స్వరూప్@వెహిచ్లె.ంఏ.బెర్కెలెయ్.ఏడూ)
ఆకాశంబుననుండి శంభుని శిరంబందుండి శీతాద్రి సు
శ్లోకంబైన హిమాద్రినుండి భువి, భూలోకంబునందుండి య
స్తోకాంబోధి పయోధినుండి పవనాంధో లోకముంజేరె గం
గాకూలంకష పెక్కు భంగుల్ వివేకభ్రష్ట సంపాతముల్
(చౌర్తెస్య్: పద్మ ఇంద్రగంటి)(పద్మై@చ్సుల్బ్.ఎదు)
తివిరి యిసుమున తైలంబు దీయవచ్చు
తవిలి మృగతృష్ణలో నీరు త్రాగవచ్చు
తిరిగి కుందేటి కొమ్ము సాధింప వచ్చు
చేరి మూర్ఖుని మనసు రంజింప రాదు
కసవుచే నీటిచే మోదకలన చేత
బ్రదుకు మృగమీనసజ్జన ప్రకారమునకు
శబర కైవర్త సూచక జనులు జగతి
గారణము లేని పగవారు గారె తలప
పై పద్యానికి సంస్కృత మూలం
మృగ మీన సజ్జనానాం తృణ జల సంతోష విహిత వృత్తీనాం |
లుబ్ధ కధీవర పిశునా నిష్కారణమేవ వైరిణో జగతి ||
5, మే 2012, శనివారం
వేమన శతకం
Vemana Padyalu
వేమన శతకం
అనువుగాని చోట అదికుల మనరాదు.
కొంచెముండు టెల్ల కొదవ గాదు
కొండ అద్దమందు కొంచెమై వుండదా
విశ్వదాభి రామ వినుర వేమ .
అగ్నిచేతబట్టి యా పరమేశుని
నిందచేసి నరులు నీరుకారె?
దక్షు క్రతవులోని తల్లడమెర్కుగరా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
అంతరంగమందు నపరాధములు చేసి
మంచివానివలెనె మనుజుడుండు
ఇతరు లెర్కుగకున్న నీశ్వరుడెర గడా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
అంతరాత్మగనక యల్పబుధ్ధులతోడ
మెలగెడు జనులెల్ల మేదినిపయి
యముని నరకమునకు నరుగంగ సాక్ష్యము
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
అధికుడైన రాజు గొల్వు ని జేపట్ట
వానిమాట చెల్లు వసుధలోన
గణకు లొప్పియున్న గవ్వలు చెల్లవా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
అన్నిజాడలుడిగి ఆనందకాముడై
నిన్ను నమ్మజాల నిష్ఠతోడ
నిన్ను నమ్మముక్తి నిక్కంబు నీయాన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఇనుము విరిగెనేని యినుమారు ముమ్మారు
కాచి యతుకనేర్చు గమ్మరీడు
మనసు విరిగినేని మరియంట నేర్చునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఎంత సేవచేసి యేపాటు పడినను
రాచమూక నమ్మరాదురన్న
పాముతోడిపొందు పదివేలకైనను
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఎద్దుకన్న దున్న యేలాగు తక్కువ?
వివరమెరిగి చూడు వృత్తియందు
నేర్పులేనివాని నెర్కయోధుడందురా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఒకరి నోరుకొట్టి యొకరు భక్షించిన
వాని నోరు మిత్తి వరుసగొట్టు
చేపపిండు బెద్ద చేపలు చంపును
చేపలన్ని జనుడు చంపు వేమ.
కల్ల నిజముజేసి కపటభావముజెంది
ప్రల్లదంబులాడు భక్తిలేక
మాయలాడుఖలుడు మహితాత్ముసాటియా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
గుర్ర మునకు దగిన గురుతైన రౌతున్న
గుర్ర ములు నడచు గురుతుగాను
గుర్తు దుర్జనులకు గుణము లిట్లుండురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఎడ్డెవానికి గురుతోర్చి చెప్పినగాని
తెలియబడునె యాత్మ దెలివిలేక
చెడ్డ కొడుకు తండ్రి చెప్పిన వినడయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కండ చక్కెర యును గలియ బాల్పోసిన
తరిమి పాము తన్నుదాకుగాదె
కపటమున్నవాని గంపెట్టవలె సుమీ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కలియుగంబునందు ఘనతకు నైచ్యము
ఘనత నైచ్యమునకు గలుగుచుండు
శ్రధ్ధ భక్తులుడిగి జనులుంద్రు కావున
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
కల్లుకుండకెన్ని ఘనభూషణము లిడ్డ
అందులోని కంపు చిందులిడదె?
తులవ పదవిగొన్న దొలి గుణమేమగు?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కానివానితోడగలసి మెలంగిన
హానివచ్చు నెంతవానికైన
కాకిగూడి హంస కష్టంబు పొందదా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కూళ కూళ్ళుమేయు గుణమంత చెడనాడి
నెట్టివారు మెచ్చరట్టివాని
కొయ్యదూలమునకు గుదురునా చందంబు?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కైపుమీరువేళ గడకుజేరగరాదు
అనువుదప్పి మాటలాడరాదు
సమయమెరగ నతడు సరసుండుకాడయా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కొండగుహలనున్న గోవెలందున్న
మెండుగాను బూది మెత్తియున్న
దుష్టబుధ్ధులకును దుర్బుధ్ధి మానునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కోతిబట్టి తెచ్చి క్రొత్తపుట్టముగట్టి
కొండమ్రుచ్చులెల్ల గొలిచినట్లు
నీతిహీనునొద్ద నిర్భాగ్యులుందురు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
గంగపార్కుచుండ గదలని గతితోడ
ముర్కికివాగు పార్కు మ్రోతతోడ
అధికుడొర్చునట్టు లధముడోర్వగలేడు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
చదువులన్ని చదివి చాలవివేకియై
కలుషచిత్తుడైన ఖలుని గుణము
దాలిగుంటగుక్క తలచిన చందమౌ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
చంపగూడ దెట్టి జంతువునైనను
చంపవలయు లోకశత్రుగుణము
తేలుకొండిగొట్ట దేలేమిచేయురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఛర్ధి పుట్టినపుడు సాపడసైపదు
నాతిగన్న యపుడు నీతి తగదు
చేటు మూడినపుడు మాటలు తోచవు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
టక్కరులను గూడి యొక్క సక్కెములాడ
నిక్కమైన ఘనుని నీతిచెడును
ఉల్లితోట బెరుగు మల్లెమొక్కకరణి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
డెందమందు దలచు దెప్పరమెప్పుడు
నోర్వలేనిహీను డొరునికట్టె
తనకు మూడుసుమ్మి తప్పదెప్పటికైన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
తనకుగలుగు పెక్కు తప్పులటుండగా
పరులనేరుచుండు నరుడు తెలియ
డొడలెర్కుంగ డనుచు నొత్తి చెప్పంగవచ్చు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
తనర న్రుపతితోడ దగ దుర్జనునితోడ
అగ్నితోడ బరుని యాలితోడ
హాస్యమాడుటెల్ల నగును ప్రాణాంతము
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
తేలుకుండును తెలియగొండి విషంబు
ఫణికినుండు విషము పండ్లయందు
తెలివిలేని వాండ్ర దేహమెల్ల విషంబు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
దాసరయ్య తప్పు దండంబుతో సరి
మోసమేది తన్ను ముంచుకున్న?
నీచుడై చెడునటు నీచుల నమ్మిన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
దుండగీడు కొడుకు కొండీడు చెలికాడు
బండరాజునకును బడుగుమంత్రి
కొండముచ్చునకును కోతియె సరియగు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
దుష్టజనులు మీర్కి తుంటరిపనులను
శిష్టకార్యములుగ జేయుచుంద్రు
కూడదనెడువారి గూడ నిందింతురు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
దూరద్రుష్టిగనరు తూగిదనుకను
బారుపట్టెర్కుగౌ పడినదనుక
దండసాధ్యులరయ ధర్మసాధ్యులుకారు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
నేరని జనులకును నేరముల్ నేర్పుచు
చక్కచేయరిల నసాధులెపుడు
ఒప్పు దుర్జనములు తప్పగనెంతురు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
నొసలు బత్తుడయ్యె నోరు తోడేలయ్యె
మనసు భూతమువలె మలయగాను
శివుని గాంతు ననుచు సిగ్గేలగాదురా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
పరులు చదువజూచి నిరసనబుధ్ధితో
వట్టిమాటలాడు వదరుబోతు
అట్టి ఖలుని జాడలరయుట దోసము
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
పాలు పంచదార పాపరపండ్లలో
చాలబోసి వండ జవికిరావు
కుటిలమానవులకు గుణమేల కల్గురా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
బిడియ మింతలేక పెద్దను నేనంచు
బొంకములను బల్కు సంకఠునకు
ఎచ్చు కలుగదిచట జచ్చిన రాదట
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
మాటలాడు టొకటి మనసులో నొక్కటి
ఒడలిగుణ మదొకటి నడత యొకటి
ఎట్లుకలుగు ముక్తి యిట్టులుండగ తాను
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ముష్టి వేపచెట్టు మొదలుగా బ్రజలకు
పరగ మూలికలకు బనికివచ్చు
నిర్దయుండు ఖలుడు నీచుడెందులకగు?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
రేగుపుచ్చకాయ రేయెల్ల దన్నిన
మురగ దంతకంత పెరుగుగాని
ఒరులు ఛీయన్నను నోగు సిగ్గెర్కుగునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
వంపుకర్క్ర్కగాచి వంపు తీర్చగవచ్చు
కొండలన్ని పిండిగొట్టవచ్చు
కఠినచిత్తు మనసు కరగింపరాదు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
వాక్కు శుధ్ధిలేని వైనదండాలు
ప్రేమ కలిగినట్టు పెట్టనేల?
నొసట బత్తిజూపు నోరు తోడేలయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఎంత చదువు చదివి యెన్ని నేర్చినగాని
హీనుడవగుణంబు మానలేడు
బొగ్గు పాలగడుగ బోవునా మలినంబు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
వేము బాలుపోసి వేయేండ్లు పెంచిన
జేదు విడిచి తీపి జెందబోదు
ఓగు గుణము విడిచి యుచితౙుడగు నెట్లు?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
వేర్కు పురుగుచేరి వ్రుక్షంబు జెర్కుచును
చీడపురుగుచేరి చెట్టుజెర్కుచు
కుచ్చితుండు చేరి గుణవంతు జెరుచురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
సారవిద్యలందు సరణి దెలియలేక
దూరమందు జేరు దుర్జనుండు
పరముదెలియ నతడు భావౙుడెట్లగు?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
అభిజాత్యముననె యాయువున్నంతకు
దిరుగుచుండ్రు భ్రమల దెలియలేక
మురికి భాండమునను ముసరునీగలరీతి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఇహమునందుబుట్టి ఇంగిత మెర్కుగని
జనుల నెంచి చూడ స్థావరములు
జంగమాదులనుట జగతిని పాపంబు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఎడ్డెదెల్పవచ్చు నేడాదికైనను
మౌనిదెల్పవచ్చు మాసముననె
మొప్పెదెల్పరాదు ముప్పదేండ్లకునైన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఎలుగుతోలు తెచ్చి యెన్నాళ్ళు నుదికిన
నలుపు నలుపేకాని తెలుపు కాదు
కొయ్యబొమ్మదెచ్చి కొట్టిన పలుకునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఔనటంచు నొక్కడాడిన మాటకు
కాదటంచు బలుక క్షణము పట్టు
దాని నిలువదీయ దాతలు దిగివచ్చు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఔర! యెంతవార లల్లరి మానవుల్
ప్రభువైన గేలిపర్కతు రెన్న
దా దెగించువాడు దండియౌ భువిలోన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కన్నులందు మదము కప్పి కానరుగాని
నిరుడు ముందటేడు నిన్న మొన్న
దగ్ధులైనవారు తమకంటె తక్కువా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కర్మగుణములన్ని కడబెట్టి నడువమి
దత్త్వమెట్లు తన్ను దగులుకొనును?
నూనె లేక దివ్వె నూవుల వెల్గునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కసరు తినును గాదె పసరంబు లెప్పుడు
చెప్పినట్లు వినుచుజేయు బనులు
వానిసాటియైన మానవుడొప్పడా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కసవును దినువాడు ఘనఫలంబుల రుచి
గానలేడుగాదె వానియట్లు
చిన్నచదువులకును మిన్నౙానమురాదు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఖరముపాలు తెచ్చి కాచి చక్కెర్కవేయు
భక్ష్యమగునె యెన్న భ్రష్టుడట్లె
యెంత చెప్పి చివరనెసగిన బొసగునే?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
గాడ్దెమేనుమీద గంఢంబు పూసిన
బూదిలోన బడచుబొరలు మరల
మోటువాని సొగసు మోస్తరియ్యది సుమీ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
గ్రుడ్డువచ్చి పిల్ల గోరడాలాడిన
విధముగా నెర్కుగక వె్్ౠర్కిజనులు
ౙానులైనవారి గర్హింతు రూరక
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
చెర్కకు తీపిలేమి జెత్తనాబడునట్లు
పరగ గుణములేని పండితుండు
దూర్కపడునుగాదె దోషమటుండగ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
చదివి చదివి కొంత చదువంగ చదువంగ
చదువుచదివి యింకజదువు చదివి
చదువుమర్మములను చదువలేడయ్యెను
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
తగదు తగదటంచు తగువారు చెప్పిన
వినడు మొర్కకు చెడును గొనకు నిజము,
మునులు చెప్పు ధర్మముల మీర్నింతెకా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
తన్నుజూచి యొరులు తగమెచ్చవలెనని
సొమ్ములెర్కవుదెచ్చి నెమ్మిమీర్క
నొరులకొరకుతానె యుబ్బుచునుండును
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
తల్లి యున్నయపుడె తనదు గారాబము
లామె పోవ దన్ను నరయ రెవరు
మంచికాలమపుడె మర్యాద నార్జింపు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
తుమ్మచెట్టు ముండ్లు తోడనేపుట్టును
విత్తులోననుండి వెడలునట్లు
మూర్ఖునకును బుధ్ధి ముందుగాబుట్టును
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
నీటిలోని వ్రాత నిలువకయున్నట్లు
పాటిజగతిలేదు పరములేదు
మాటిమాటికెల్ల మార్కును మూర్ఖుండు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
పాముకన్న లేదు పాపిష్టి యగు జీవి
యట్టి పాము చెప్పినట్టు వినును
ఇలను మూర్ఖుజెప్ప నెవ్వరి తరమయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
పొట్లకాయ రాయి పొదుగ ద్రాటను గట్ట
లీలతోడ వంక లేక పెరుగు
కుక్కతోకగట్ట గుదురునా చక్కగా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
మంచివారు లేరు మహిమీద వెదకిన
కష్టులెంద్్ౠ్్ఐన గలరు భువిని
పసిడి లేదుగాని పదడెంత లేదయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
మ్రాను దిద్దవచ్చు మర్కి వంకలేకుండ
దిద్దవచ్చు రాయి తిన్నగాను
మనసు దిద్దరాదు మహిమీద నెవరికి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
అంతరంగ మెర్కుగ హరుడౌను గురుడౌను
అంతరంగ మెర్కుగ నార్యుడగును
అంతరంగ మెర్కిగి నతడెపో శివయోగి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
అనల మించుకైన గనలి మండునుగాని
చనువుగాని యొర్కుక మనికి నిడదు
తనువు మర్కచువాడె తత్త్వౙుడగునయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
చదువులన్ని చదివి చాల వివేకియౌ
కపటికెన్నడైన గలదెముక్తి?
నిర్మలాత్మకునకె నిశ్చలంపు సమాధి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
జక్కి నెక్కి వీధిజక్కగా వెలువడ
గుక్క విన్నివెంట కూయదొడగు
ఘనున కోర్వలేని కాపురుషులు నిట్లె
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
నేరనన్నవాడు నెర్కజాణ మహిలోన
నేర్తునన్నవాడు వార్తకాడు
ఊరకున్నవాడె యుత్తమోత్తముడయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఆత్మ తనలోన గమనించి యనుదినంబు
నిర్గుణాత్మార్చనముజేసి నిత్యమమ్ర
ప్రత్యగాత్మను లోనెంచి ప్రబల్యోగి
సచ్చిదానంద పదమందు సతము వేమ.
ఇంటిలోని జ్యోతి యెంతయు వెలుగగా
బొరుగువారి యగ్గి కరుగరెపుడు
తాను దైవమాయె, దైవము గొలుచునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కస్తరి నటు చూడ గాంతి నల్లగ నుండు
పరిమళించు దాని పరిమళంబు
గురువులైన వారి గుణము లీలాగురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కలుష మానసులకు గాంపింప గారాదు
అడుసు లోన భాను డడగినట్లు
తేట నీరు పుణ్య దేహ మట్లుండురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
మాటలాడవచ్చు మనసు దెల్పగలేడు
తెలుప వచ్చు దన్ను తెలియలేడు
సురియబట్టవచ్చు శూరుడు కాలేడు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఊగియూగి లాగి యున్నది కనగోరు
సాగలాగి పట్టు సాక్షిగాను
యోగమమర ముక్తి నొందును ప్రాౙుండు.
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
కనగ సొమ్ము లెన్నొ కనకంబ దొక్కటి
పసుల వన్నె లెన్నొ పాలొకటియె
పుష్పజాతులెన్నొ పూజ యొక్కటె సుమీ.
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
కల్ల గురుడు గట్టు కర్మచయంబులు
మధ్య గురుడు గట్టు మంత్రచయము
ఉత్తముండు గట్టు యోగ సామ్రాజ్యంబు.
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
చెర్కకు తోటలోన జెత్త కుప్పుండిన
కొంచమైన దాని గుణము చెడదు
ఎర్కుక గలుగు చోట నెడ్డె వాడున్నట్లు.
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
వె్్ౠర్కివాని మిగుల విసిగింపగా రాదు
వె్్ౠర్కివాని మాట వినగ రాదు
వె్్ౠర్కి కుక్క బట్టి వేటాడగా రాదు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
అల్పబుధ్ధివాని కధికారమిచ్చిన
దొడ్డవారినెల్ల తొలగగొట్టు
చెప్పుతినెడికుక్క చెర్కకు తీపెర్కుగున?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
అలమెర్కుగు యోధు డల్పుని జేరిన
మార్పుచేత బుధ్ధి మరిగి తిరుగు
మ్రానుమ్రాను తిరుగు మర్కట రీతిని
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కండ చక్కెర్కయును గలియ బాల్పోసిన
తర్కిమి పాము తన్నుదాకుగాదె
కపటమున్నవాని గంపట్టవలె సుమీ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కసినిగల్గి పాపకర్ముల బీడింతు
రల్ల ప్రభులు యముని యల్లభటులు
వ్రుశ్చికంబుగన్న విడుతురే చంపక
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కుళ్ళుబోతునొద్ద గూడి మాటాడిన
గొప్ప మ్ర్మములను చెప్పరాదు
పేరు తీరుదెల్ప నూరెల్ల ముట్టించు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కొండముచ్చు పెండ్లి కోతిపేరంటాలు
మొండివాని హితుడు బండవాడు
దుండగీడునకును కొండెడు దళవాయి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కొండెగాడు చావ గొంపవాకిటికిని
వచ్చిపోదురింతె వగపులేదు
దూడ వగచునె భువిదోడేలు చచ్చిన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
గాడ్దెయేమెర్కుంగు గంధపువాసన
కుక్కయేమెర్కుంగు గొప్పకొద్ది
అల్పుడేమెర్కుంగు హరుని గొల్చు విరక్తి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
చంద్రునంతవాడె శాపంబు చేతను
కళల హైన్యమంద గలిగె గదర!
పుడమి జనులకెల్ల బుధ్ధు లిట్లుండురా.
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
వాదమాడడెపుడు వరుస నెవ్వరితోడ
జేరరాడు తాను చేటుదేడు
ౙాని యగుచు బుధుడుఘనత బొందగజూచు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
వలపు గలిగెనేని వనజాక్షి యధరంబు
పంచదారకుప్ప పాలకోవ
చూత ఫలరసంబు జున్నుసమానము
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
వలపు తీరెనేని వనజాక్షి యధరంబు
ములక పంటి గిజరు ముష్టిరసము
చింత పోంత యగును జీడి సమానమౌ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
రూపులేని వనిత రూఢి పతివ్రత
నీటు లేనివాడు పోటు బంటు
తెలుపవచ్చు నెట్లు దేవరభంటుం
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
మొగము జూచినపుడె మోహంబు ఘనమౌను
ధనము జూచినపుడె తగులు మనసు
కూలి నష్టమైన గొరునే కొర్కగామి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
పచ్చదనము చూచి ఇచ్చను కాముకుల్
చిచ్చులో బడుదురు క్షితితలమున
ఇచ్చ కలుగజేయు హెచ్చుగా మోహంబు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
పంకజాక్షి గన్న బంగరు బొడగన్న
దిమ్మపట్టియుండు తెలివియొప్పు
మనుజులకును తత్త్వ మహిమెట్లు కల్గురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
చక్కెర్క కలిపి తినంగా
ముక్కిన తవుడైన లెస్స మోహము కదుర
న్వెక్కుడు బానిసయైనన్
మక్కువ గను దివ్యభామ మహిలో వేమా
కన్నెల నవలోకింపగ
జన్నులపై ద్రుష్టి పార్కు సహజం బిలలో
కన్నుల కింపగు ద్రుష్టిని
తన్నెర్కుగుట ముక్తికిరవు తగునిది వేమా
ఆలు రంభయైన నతిశీలవతియైన
జారపురుషుడేల జాడమాను
మాలవాడకుక్క మర్కగిన విడుచునా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
వారకాంతలెల్ల వలపించి వత్తురు
బుధ్ధులెల్ల తొలగబుచ్చు కొర్కకు
మాట రూఢిగాగ మగలెల్ల వత్తురు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
రాజసంబు చెంది రమణుల పొందాస
పడెడువాడు గురుని ప్రాపెర్కుగునె
విటుల మరుగు యువతి విభుభక్తి యెర్కుగునా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
పడుచు నూర్కకేల బార్కచూచెదరొక్కొ
ఎంత వారలైన భ్రాంతి చెంది
లోన మీర్కు కాము లొంగజేయగలేక
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
పడతి మోసె నొకడు పడతి మేసె నొకండు
పడతి సురము జేర్చి బ్రతికె నొకడు
పడతి కొర్కకె పెక్కు పాట్లను బడిరయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
చదివి నతని కన్న చాకలియే మేలు
కులము వేల్పు కన్న కుక్క మేలు
సకల సురల కన్న జారభామిని మేలు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
జంత్ర మంత్ర మహిమ జాతవేదుడెర్కుంగు
మంత్రవాది యెర్కుగు దంత్ర మహిమ
తంత్రిణీక మహిమ దినువాడెర్కుంగును
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
తగిన కులజుడైన తన యెత్తు ధనమైన
పరపురుషుని నేల పట్ట వచ్చు?
పరమ సాధ్వి చూడ నొరుల నంటదు సుమా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఝషము నీరు వెడల జచ్చుటే సిద్ధము
నీట నుండె నేని నిక్కి పడును
అండ తలగు నెడల నందర్కి పని యట్లె
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఝషము నీరు వెడల జచ్చుటే సిద్ధము
నీట నుండె నేని నిక్కి పడును
అండ తలగు నెడల నందర్కి పని యట్లె
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఝషము నీరు వెడల జచ్చుటే సిద్ధము
నీట నుండె నేని నిక్కి పడును
అండ తలగు నెడల నందర్కి పని యట్లె
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
జన్మములను మర్కియు జన్నియల ననేక
ముల నొనర్చియున్న ఫలము కాన
రాక యుండు నీతి లేకున్న మాత్రాన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
డీకొనంగ దగదు డెంద మెర్కుంగక
యడుగ వచ్చి కొంత యనిన వాని
చెప్పునంత నినియు మెప్పుగా బలుకుమీ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
తగవు తీర్చువేళ ధర్మంబు దప్పిన
మానవుండు ముక్తి మానియుండు
ధర్మమునె పలికిన దైవంబు తోడగు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
అనువుగాని చోట అదికుల మనరాదు.
కొంచెముండు టెల్ల కొదవ గాదు
కొండ అద్దమందు కొంచెమై వుండదా
విశ్వదాభి రామ వినుర వేమ .
అగ్నిచేతబట్టి యా పరమేశుని
నిందచేసి నరులు నీరుకారె?
దక్షు క్రతవులోని తల్లడమెర్కుగరా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
అంతరంగమందు నపరాధములు చేసి
మంచివానివలెనె మనుజుడుండు
ఇతరు లెర్కుగకున్న నీశ్వరుడెర గడా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
అంతరాత్మగనక యల్పబుధ్ధులతోడ
మెలగెడు జనులెల్ల మేదినిపయి
యముని నరకమునకు నరుగంగ సాక్ష్యము
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
అధికుడైన రాజు గొల్వు ని జేపట్ట
వానిమాట చెల్లు వసుధలోన
గణకు లొప్పియున్న గవ్వలు చెల్లవా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
అన్నిజాడలుడిగి ఆనందకాముడై
నిన్ను నమ్మజాల నిష్ఠతోడ
నిన్ను నమ్మముక్తి నిక్కంబు నీయాన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఇనుము విరిగెనేని యినుమారు ముమ్మారు
కాచి యతుకనేర్చు గమ్మరీడు
మనసు విరిగినేని మరియంట నేర్చునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఎంత సేవచేసి యేపాటు పడినను
రాచమూక నమ్మరాదురన్న
పాముతోడిపొందు పదివేలకైనను
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఎద్దుకన్న దున్న యేలాగు తక్కువ?
వివరమెరిగి చూడు వృత్తియందు
నేర్పులేనివాని నెర్కయోధుడందురా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఒకరి నోరుకొట్టి యొకరు భక్షించిన
వాని నోరు మిత్తి వరుసగొట్టు
చేపపిండు బెద్ద చేపలు చంపును
చేపలన్ని జనుడు చంపు వేమ.
కల్ల నిజముజేసి కపటభావముజెంది
ప్రల్లదంబులాడు భక్తిలేక
మాయలాడుఖలుడు మహితాత్ముసాటియా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
గుర్ర మునకు దగిన గురుతైన రౌతున్న
గుర్ర ములు నడచు గురుతుగాను
గుర్తు దుర్జనులకు గుణము లిట్లుండురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఎడ్డెవానికి గురుతోర్చి చెప్పినగాని
తెలియబడునె యాత్మ దెలివిలేక
చెడ్డ కొడుకు తండ్రి చెప్పిన వినడయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కండ చక్కెర యును గలియ బాల్పోసిన
తరిమి పాము తన్నుదాకుగాదె
కపటమున్నవాని గంపెట్టవలె సుమీ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కలియుగంబునందు ఘనతకు నైచ్యము
ఘనత నైచ్యమునకు గలుగుచుండు
శ్రధ్ధ భక్తులుడిగి జనులుంద్రు కావున
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
కల్లుకుండకెన్ని ఘనభూషణము లిడ్డ
అందులోని కంపు చిందులిడదె?
తులవ పదవిగొన్న దొలి గుణమేమగు?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కానివానితోడగలసి మెలంగిన
హానివచ్చు నెంతవానికైన
కాకిగూడి హంస కష్టంబు పొందదా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కూళ కూళ్ళుమేయు గుణమంత చెడనాడి
నెట్టివారు మెచ్చరట్టివాని
కొయ్యదూలమునకు గుదురునా చందంబు?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కైపుమీరువేళ గడకుజేరగరాదు
అనువుదప్పి మాటలాడరాదు
సమయమెరగ నతడు సరసుండుకాడయా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కొండగుహలనున్న గోవెలందున్న
మెండుగాను బూది మెత్తియున్న
దుష్టబుధ్ధులకును దుర్బుధ్ధి మానునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కోతిబట్టి తెచ్చి క్రొత్తపుట్టముగట్టి
కొండమ్రుచ్చులెల్ల గొలిచినట్లు
నీతిహీనునొద్ద నిర్భాగ్యులుందురు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
గంగపార్కుచుండ గదలని గతితోడ
ముర్కికివాగు పార్కు మ్రోతతోడ
అధికుడొర్చునట్టు లధముడోర్వగలేడు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
చదువులన్ని చదివి చాలవివేకియై
కలుషచిత్తుడైన ఖలుని గుణము
దాలిగుంటగుక్క తలచిన చందమౌ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
చంపగూడ దెట్టి జంతువునైనను
చంపవలయు లోకశత్రుగుణము
తేలుకొండిగొట్ట దేలేమిచేయురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఛర్ధి పుట్టినపుడు సాపడసైపదు
నాతిగన్న యపుడు నీతి తగదు
చేటు మూడినపుడు మాటలు తోచవు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
టక్కరులను గూడి యొక్క సక్కెములాడ
నిక్కమైన ఘనుని నీతిచెడును
ఉల్లితోట బెరుగు మల్లెమొక్కకరణి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
డెందమందు దలచు దెప్పరమెప్పుడు
నోర్వలేనిహీను డొరునికట్టె
తనకు మూడుసుమ్మి తప్పదెప్పటికైన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
తనకుగలుగు పెక్కు తప్పులటుండగా
పరులనేరుచుండు నరుడు తెలియ
డొడలెర్కుంగ డనుచు నొత్తి చెప్పంగవచ్చు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
తనర న్రుపతితోడ దగ దుర్జనునితోడ
అగ్నితోడ బరుని యాలితోడ
హాస్యమాడుటెల్ల నగును ప్రాణాంతము
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
తేలుకుండును తెలియగొండి విషంబు
ఫణికినుండు విషము పండ్లయందు
తెలివిలేని వాండ్ర దేహమెల్ల విషంబు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
దాసరయ్య తప్పు దండంబుతో సరి
మోసమేది తన్ను ముంచుకున్న?
నీచుడై చెడునటు నీచుల నమ్మిన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
దుండగీడు కొడుకు కొండీడు చెలికాడు
బండరాజునకును బడుగుమంత్రి
కొండముచ్చునకును కోతియె సరియగు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
దుష్టజనులు మీర్కి తుంటరిపనులను
శిష్టకార్యములుగ జేయుచుంద్రు
కూడదనెడువారి గూడ నిందింతురు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
దూరద్రుష్టిగనరు తూగిదనుకను
బారుపట్టెర్కుగౌ పడినదనుక
దండసాధ్యులరయ ధర్మసాధ్యులుకారు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
నేరని జనులకును నేరముల్ నేర్పుచు
చక్కచేయరిల నసాధులెపుడు
ఒప్పు దుర్జనములు తప్పగనెంతురు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
నొసలు బత్తుడయ్యె నోరు తోడేలయ్యె
మనసు భూతమువలె మలయగాను
శివుని గాంతు ననుచు సిగ్గేలగాదురా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
పరులు చదువజూచి నిరసనబుధ్ధితో
వట్టిమాటలాడు వదరుబోతు
అట్టి ఖలుని జాడలరయుట దోసము
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
పాలు పంచదార పాపరపండ్లలో
చాలబోసి వండ జవికిరావు
కుటిలమానవులకు గుణమేల కల్గురా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
బిడియ మింతలేక పెద్దను నేనంచు
బొంకములను బల్కు సంకఠునకు
ఎచ్చు కలుగదిచట జచ్చిన రాదట
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
మాటలాడు టొకటి మనసులో నొక్కటి
ఒడలిగుణ మదొకటి నడత యొకటి
ఎట్లుకలుగు ముక్తి యిట్టులుండగ తాను
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ముష్టి వేపచెట్టు మొదలుగా బ్రజలకు
పరగ మూలికలకు బనికివచ్చు
నిర్దయుండు ఖలుడు నీచుడెందులకగు?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
రేగుపుచ్చకాయ రేయెల్ల దన్నిన
మురగ దంతకంత పెరుగుగాని
ఒరులు ఛీయన్నను నోగు సిగ్గెర్కుగునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
వంపుకర్క్ర్కగాచి వంపు తీర్చగవచ్చు
కొండలన్ని పిండిగొట్టవచ్చు
కఠినచిత్తు మనసు కరగింపరాదు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
వాక్కు శుధ్ధిలేని వైనదండాలు
ప్రేమ కలిగినట్టు పెట్టనేల?
నొసట బత్తిజూపు నోరు తోడేలయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఎంత చదువు చదివి యెన్ని నేర్చినగాని
హీనుడవగుణంబు మానలేడు
బొగ్గు పాలగడుగ బోవునా మలినంబు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
వేము బాలుపోసి వేయేండ్లు పెంచిన
జేదు విడిచి తీపి జెందబోదు
ఓగు గుణము విడిచి యుచితౙుడగు నెట్లు?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
వేర్కు పురుగుచేరి వ్రుక్షంబు జెర్కుచును
చీడపురుగుచేరి చెట్టుజెర్కుచు
కుచ్చితుండు చేరి గుణవంతు జెరుచురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
సారవిద్యలందు సరణి దెలియలేక
దూరమందు జేరు దుర్జనుండు
పరముదెలియ నతడు భావౙుడెట్లగు?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
అభిజాత్యముననె యాయువున్నంతకు
దిరుగుచుండ్రు భ్రమల దెలియలేక
మురికి భాండమునను ముసరునీగలరీతి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఇహమునందుబుట్టి ఇంగిత మెర్కుగని
జనుల నెంచి చూడ స్థావరములు
జంగమాదులనుట జగతిని పాపంబు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఎడ్డెదెల్పవచ్చు నేడాదికైనను
మౌనిదెల్పవచ్చు మాసముననె
మొప్పెదెల్పరాదు ముప్పదేండ్లకునైన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఎలుగుతోలు తెచ్చి యెన్నాళ్ళు నుదికిన
నలుపు నలుపేకాని తెలుపు కాదు
కొయ్యబొమ్మదెచ్చి కొట్టిన పలుకునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఔనటంచు నొక్కడాడిన మాటకు
కాదటంచు బలుక క్షణము పట్టు
దాని నిలువదీయ దాతలు దిగివచ్చు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఔర! యెంతవార లల్లరి మానవుల్
ప్రభువైన గేలిపర్కతు రెన్న
దా దెగించువాడు దండియౌ భువిలోన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కన్నులందు మదము కప్పి కానరుగాని
నిరుడు ముందటేడు నిన్న మొన్న
దగ్ధులైనవారు తమకంటె తక్కువా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కర్మగుణములన్ని కడబెట్టి నడువమి
దత్త్వమెట్లు తన్ను దగులుకొనును?
నూనె లేక దివ్వె నూవుల వెల్గునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కసరు తినును గాదె పసరంబు లెప్పుడు
చెప్పినట్లు వినుచుజేయు బనులు
వానిసాటియైన మానవుడొప్పడా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కసవును దినువాడు ఘనఫలంబుల రుచి
గానలేడుగాదె వానియట్లు
చిన్నచదువులకును మిన్నౙానమురాదు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఖరముపాలు తెచ్చి కాచి చక్కెర్కవేయు
భక్ష్యమగునె యెన్న భ్రష్టుడట్లె
యెంత చెప్పి చివరనెసగిన బొసగునే?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
గాడ్దెమేనుమీద గంఢంబు పూసిన
బూదిలోన బడచుబొరలు మరల
మోటువాని సొగసు మోస్తరియ్యది సుమీ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
గ్రుడ్డువచ్చి పిల్ల గోరడాలాడిన
విధముగా నెర్కుగక వె్్ౠర్కిజనులు
ౙానులైనవారి గర్హింతు రూరక
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
చెర్కకు తీపిలేమి జెత్తనాబడునట్లు
పరగ గుణములేని పండితుండు
దూర్కపడునుగాదె దోషమటుండగ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
చదివి చదివి కొంత చదువంగ చదువంగ
చదువుచదివి యింకజదువు చదివి
చదువుమర్మములను చదువలేడయ్యెను
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
తగదు తగదటంచు తగువారు చెప్పిన
వినడు మొర్కకు చెడును గొనకు నిజము,
మునులు చెప్పు ధర్మముల మీర్నింతెకా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
తన్నుజూచి యొరులు తగమెచ్చవలెనని
సొమ్ములెర్కవుదెచ్చి నెమ్మిమీర్క
నొరులకొరకుతానె యుబ్బుచునుండును
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
తల్లి యున్నయపుడె తనదు గారాబము
లామె పోవ దన్ను నరయ రెవరు
మంచికాలమపుడె మర్యాద నార్జింపు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
తుమ్మచెట్టు ముండ్లు తోడనేపుట్టును
విత్తులోననుండి వెడలునట్లు
మూర్ఖునకును బుధ్ధి ముందుగాబుట్టును
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
నీటిలోని వ్రాత నిలువకయున్నట్లు
పాటిజగతిలేదు పరములేదు
మాటిమాటికెల్ల మార్కును మూర్ఖుండు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
పాముకన్న లేదు పాపిష్టి యగు జీవి
యట్టి పాము చెప్పినట్టు వినును
ఇలను మూర్ఖుజెప్ప నెవ్వరి తరమయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
పొట్లకాయ రాయి పొదుగ ద్రాటను గట్ట
లీలతోడ వంక లేక పెరుగు
కుక్కతోకగట్ట గుదురునా చక్కగా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
మంచివారు లేరు మహిమీద వెదకిన
కష్టులెంద్్ౠ్్ఐన గలరు భువిని
పసిడి లేదుగాని పదడెంత లేదయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
మ్రాను దిద్దవచ్చు మర్కి వంకలేకుండ
దిద్దవచ్చు రాయి తిన్నగాను
మనసు దిద్దరాదు మహిమీద నెవరికి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
అంతరంగ మెర్కుగ హరుడౌను గురుడౌను
అంతరంగ మెర్కుగ నార్యుడగును
అంతరంగ మెర్కిగి నతడెపో శివయోగి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
అనల మించుకైన గనలి మండునుగాని
చనువుగాని యొర్కుక మనికి నిడదు
తనువు మర్కచువాడె తత్త్వౙుడగునయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
చదువులన్ని చదివి చాల వివేకియౌ
కపటికెన్నడైన గలదెముక్తి?
నిర్మలాత్మకునకె నిశ్చలంపు సమాధి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
జక్కి నెక్కి వీధిజక్కగా వెలువడ
గుక్క విన్నివెంట కూయదొడగు
ఘనున కోర్వలేని కాపురుషులు నిట్లె
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
నేరనన్నవాడు నెర్కజాణ మహిలోన
నేర్తునన్నవాడు వార్తకాడు
ఊరకున్నవాడె యుత్తమోత్తముడయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఆత్మ తనలోన గమనించి యనుదినంబు
నిర్గుణాత్మార్చనముజేసి నిత్యమమ్ర
ప్రత్యగాత్మను లోనెంచి ప్రబల్యోగి
సచ్చిదానంద పదమందు సతము వేమ.
ఇంటిలోని జ్యోతి యెంతయు వెలుగగా
బొరుగువారి యగ్గి కరుగరెపుడు
తాను దైవమాయె, దైవము గొలుచునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కస్తరి నటు చూడ గాంతి నల్లగ నుండు
పరిమళించు దాని పరిమళంబు
గురువులైన వారి గుణము లీలాగురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కలుష మానసులకు గాంపింప గారాదు
అడుసు లోన భాను డడగినట్లు
తేట నీరు పుణ్య దేహ మట్లుండురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
మాటలాడవచ్చు మనసు దెల్పగలేడు
తెలుప వచ్చు దన్ను తెలియలేడు
సురియబట్టవచ్చు శూరుడు కాలేడు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఊగియూగి లాగి యున్నది కనగోరు
సాగలాగి పట్టు సాక్షిగాను
యోగమమర ముక్తి నొందును ప్రాౙుండు.
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
కనగ సొమ్ము లెన్నొ కనకంబ దొక్కటి
పసుల వన్నె లెన్నొ పాలొకటియె
పుష్పజాతులెన్నొ పూజ యొక్కటె సుమీ.
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
కల్ల గురుడు గట్టు కర్మచయంబులు
మధ్య గురుడు గట్టు మంత్రచయము
ఉత్తముండు గట్టు యోగ సామ్రాజ్యంబు.
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
చెర్కకు తోటలోన జెత్త కుప్పుండిన
కొంచమైన దాని గుణము చెడదు
ఎర్కుక గలుగు చోట నెడ్డె వాడున్నట్లు.
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
వె్్ౠర్కివాని మిగుల విసిగింపగా రాదు
వె్్ౠర్కివాని మాట వినగ రాదు
వె్్ౠర్కి కుక్క బట్టి వేటాడగా రాదు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
అల్పబుధ్ధివాని కధికారమిచ్చిన
దొడ్డవారినెల్ల తొలగగొట్టు
చెప్పుతినెడికుక్క చెర్కకు తీపెర్కుగున?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
అలమెర్కుగు యోధు డల్పుని జేరిన
మార్పుచేత బుధ్ధి మరిగి తిరుగు
మ్రానుమ్రాను తిరుగు మర్కట రీతిని
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కండ చక్కెర్కయును గలియ బాల్పోసిన
తర్కిమి పాము తన్నుదాకుగాదె
కపటమున్నవాని గంపట్టవలె సుమీ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కసినిగల్గి పాపకర్ముల బీడింతు
రల్ల ప్రభులు యముని యల్లభటులు
వ్రుశ్చికంబుగన్న విడుతురే చంపక
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కుళ్ళుబోతునొద్ద గూడి మాటాడిన
గొప్ప మ్ర్మములను చెప్పరాదు
పేరు తీరుదెల్ప నూరెల్ల ముట్టించు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కొండముచ్చు పెండ్లి కోతిపేరంటాలు
మొండివాని హితుడు బండవాడు
దుండగీడునకును కొండెడు దళవాయి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
కొండెగాడు చావ గొంపవాకిటికిని
వచ్చిపోదురింతె వగపులేదు
దూడ వగచునె భువిదోడేలు చచ్చిన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
గాడ్దెయేమెర్కుంగు గంధపువాసన
కుక్కయేమెర్కుంగు గొప్పకొద్ది
అల్పుడేమెర్కుంగు హరుని గొల్చు విరక్తి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
చంద్రునంతవాడె శాపంబు చేతను
కళల హైన్యమంద గలిగె గదర!
పుడమి జనులకెల్ల బుధ్ధు లిట్లుండురా.
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
వాదమాడడెపుడు వరుస నెవ్వరితోడ
జేరరాడు తాను చేటుదేడు
ౙాని యగుచు బుధుడుఘనత బొందగజూచు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
వలపు గలిగెనేని వనజాక్షి యధరంబు
పంచదారకుప్ప పాలకోవ
చూత ఫలరసంబు జున్నుసమానము
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
వలపు తీరెనేని వనజాక్షి యధరంబు
ములక పంటి గిజరు ముష్టిరసము
చింత పోంత యగును జీడి సమానమౌ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
రూపులేని వనిత రూఢి పతివ్రత
నీటు లేనివాడు పోటు బంటు
తెలుపవచ్చు నెట్లు దేవరభంటుం
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
మొగము జూచినపుడె మోహంబు ఘనమౌను
ధనము జూచినపుడె తగులు మనసు
కూలి నష్టమైన గొరునే కొర్కగామి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
పచ్చదనము చూచి ఇచ్చను కాముకుల్
చిచ్చులో బడుదురు క్షితితలమున
ఇచ్చ కలుగజేయు హెచ్చుగా మోహంబు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
పంకజాక్షి గన్న బంగరు బొడగన్న
దిమ్మపట్టియుండు తెలివియొప్పు
మనుజులకును తత్త్వ మహిమెట్లు కల్గురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
చక్కెర్క కలిపి తినంగా
ముక్కిన తవుడైన లెస్స మోహము కదుర
న్వెక్కుడు బానిసయైనన్
మక్కువ గను దివ్యభామ మహిలో వేమా
కన్నెల నవలోకింపగ
జన్నులపై ద్రుష్టి పార్కు సహజం బిలలో
కన్నుల కింపగు ద్రుష్టిని
తన్నెర్కుగుట ముక్తికిరవు తగునిది వేమా
ఆలు రంభయైన నతిశీలవతియైన
జారపురుషుడేల జాడమాను
మాలవాడకుక్క మర్కగిన విడుచునా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
వారకాంతలెల్ల వలపించి వత్తురు
బుధ్ధులెల్ల తొలగబుచ్చు కొర్కకు
మాట రూఢిగాగ మగలెల్ల వత్తురు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
రాజసంబు చెంది రమణుల పొందాస
పడెడువాడు గురుని ప్రాపెర్కుగునె
విటుల మరుగు యువతి విభుభక్తి యెర్కుగునా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
పడుచు నూర్కకేల బార్కచూచెదరొక్కొ
ఎంత వారలైన భ్రాంతి చెంది
లోన మీర్కు కాము లొంగజేయగలేక
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
పడతి మోసె నొకడు పడతి మేసె నొకండు
పడతి సురము జేర్చి బ్రతికె నొకడు
పడతి కొర్కకె పెక్కు పాట్లను బడిరయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
చదివి నతని కన్న చాకలియే మేలు
కులము వేల్పు కన్న కుక్క మేలు
సకల సురల కన్న జారభామిని మేలు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
జంత్ర మంత్ర మహిమ జాతవేదుడెర్కుంగు
మంత్రవాది యెర్కుగు దంత్ర మహిమ
తంత్రిణీక మహిమ దినువాడెర్కుంగును
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
తగిన కులజుడైన తన యెత్తు ధనమైన
పరపురుషుని నేల పట్ట వచ్చు?
పరమ సాధ్వి చూడ నొరుల నంటదు సుమా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఝషము నీరు వెడల జచ్చుటే సిద్ధము
నీట నుండె నేని నిక్కి పడును
అండ తలగు నెడల నందర్కి పని యట్లె
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఝషము నీరు వెడల జచ్చుటే సిద్ధము
నీట నుండె నేని నిక్కి పడును
అండ తలగు నెడల నందర్కి పని యట్లె
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
ఝషము నీరు వెడల జచ్చుటే సిద్ధము
నీట నుండె నేని నిక్కి పడును
అండ తలగు నెడల నందర్కి పని యట్లె
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
జన్మములను మర్కియు జన్నియల ననేక
ముల నొనర్చియున్న ఫలము కాన
రాక యుండు నీతి లేకున్న మాత్రాన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
డీకొనంగ దగదు డెంద మెర్కుంగక
యడుగ వచ్చి కొంత యనిన వాని
చెప్పునంత నినియు మెప్పుగా బలుకుమీ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
తగవు తీర్చువేళ ధర్మంబు దప్పిన
మానవుండు ముక్తి మానియుండు
ధర్మమునె పలికిన దైవంబు తోడగు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
2, మే 2012, బుధవారం
నృసింహ కవి విరచిత కృష్ణ శతకం
నృసింహ కవి విరచిత కృష్ణ శతకం
1. శ్రీ రుక్మిణీశ కేశవ
నారద సంగీతలోల నగధర శౌరి
ద్వారకానిలయ జనార్ధన
కారుణ్యముతోడ మమ్ము గావుము కృష్ణా
2. నీవే తల్లివి తండ్రివి
నీవే నా తోడునీడ నీవే సఖుడౌ
నీవే గురుడవు దైవము
నీవే నా పతియు గతియు నిజముగ కృష్ణా
3. నారాయణ పరమేశ్వర
ధారాధర నీలదేహ దానవ వైరి
క్షీరాబ్దిశయన యదుకుల
వీరా ననుగావు కరుణ వెలయగ కృష్ణా
4. హరియను రెండుఅక్షరములు
హరియించును పాతకముల నంబుజనాభా
హరి నీ నామ మహత్వము
హరిహరి పొగడంగవశమె హరి శ్రీకృష్ణా
5. క్రూరాత్ము డజామీళుడు నారాయణ యనుచు నాత్మనందనుబిలువ
నేరీతి నేలుకొంటివి
యేరీ నీసాటి వేల్పులందును కృష్ణా
6. చిలుక నొకరమణి ముద్దులు
చిలుకను శ్రీరామ యనుచు శ్రీపతి పేరన్
బిలిచిన మోక్షము నిచ్చితి
వలరగ మిముదలచు జనుల కరుదా కృష్ణా
7. అకౄరవరద మాధవ
చక్రాయుధ ఖడ్గపాణి శౌరి ముకుందా
శక్రాది దివిజ సన్నుత
శుక్రార్చిత నన్నుకరుణ జూడుము కృష్ణా
8. నందుని ముద్దుల పట్టివి
మంధరగిరిధరుని హరిని మాధవ విష్ణున్
సుందరరూపుని మునిగణ
వందితు నిను దలతు భక్తవత్సల కృష్ణా
9. ఓ కారుణ్య పయోనిధి నా కాధారంబగుచు నయముగ బ్రోవన్
నాకేల ఇతర చింతలు
నాకాధిప వినుత లోకనాయక కృష్ణా
10. వేదంబులు గననేరని
ఆదిపరబ్రహ్మమూర్తి వనఘ మురారి
నాదిక్కు జూచి కావుము
నీదిక్కే నమ్మినాడ నిజముగ కృష్ణా
11. పదునాలుగు భువనంబులు
కుదురుగ నీ కుక్షి నిల్పుకొను నేర్పరివై
విదితంబుగ నా దేవకి
యుదరములో నెట్టులొదిగి యుంటివి కృష్ణా
12. అష్టమి రోహిణి ప్రొద్దున
నష్టమ గర్భమున బుట్టి నా దేవకికిన్
దుష్టుని గంసు వధింపవె
సృష్టి ప్రతిపాలనంబు సేయగ కృష్ణా
13. అల్ల జగన్నాధుకు వ్రే
పల్లియ క్రీడార్ధమయ్యె పరమాత్మునకున్
గొల్లసతి యా యశోదయు
దల్లియునై చన్నుగుడిపె దనరగ కృష్ణా
14. అందెలు గజ్జెలు మ్రోయగ
జిందులు ద్రొక్కుచును వేడ్క చేలువారంగా
నందుని సతి యా గోపిక
ముందర నాడుదువు మిగుల మురియుచు గృష్ణా
15. హరిచందనంబు మేనున
గరమొప్పెడు హస్తములను గంకణరవముల్
ఉరమున రత్నము మెరయగ
బరగింతివొ నీవు బాలప్రాయము కృష్ణా
16. పాణితలంబున వెన్నయు
వేణీమూలంబునందు వెలయగ బింఛం
బాణీముత్యము ముక్కున
నాణెముగా దాల్చు లోకనాధుడ కృష్ణా
17. మడుగుకు జని కాళీయుని
పడగలపై భరతశాస్త్ర పద్దతి వెలయన్
గడు వేడుకతో నాడెడు
నడుగులు నా మదిని దలతు నచ్యుత కృష్ణా
18. బృందావనమున బ్రహ్మా
నందార్బకమూర్తి వేణు నాదము నీ వా
మందార మూలమున గో
విందా పూరింతువౌర వేడుక గృష్ణా
19. వారిజ నేత్రలు యమునా
వారిని జలకంబులాడ వచ్చిన నీ వా
చీరలు మ్రుచ్చిలి యిచ్చితి
నేరుపుగా యదియు నీకు నీతియె కృష్ణా
20. దేవేంద్రు డలుకతోడను
వానిరిగా రాళ్ళవాన వడి గురియింపన్
గోవర్దనగిరి యెత్తితి
గోవుల గోపకుల గాచు కొరకై కృష్ణా
21. అండజవాహన విను బ్ర
హ్మాండంబుల బంతులట్ల యాడెడు నీ వా
కొండల నెత్తితి వందురు
కొండిక పనిగాక దొడ్డ కొండా కృష్ణా
22. అంసాలంబితకుండల
కంసాతక నీవు ద్వారకాపురిలోనన్
సంసారి రీతినుండి ప్ర
శంసార్హుడవైతి వహహ జగతిని గృష్ణా
23. పదియారువేల నూర్వురు
సుదతులు నెనమండ్రు నీకు సొంపుగ భార్యల్
విదితంబుగ బహురూపుల
వదలక దమియింతువౌర వసుధను గృష్ణా
24. అంగన పనుపున ధోవతి
కొంగున నటుకులను ముడుచుకొని వచ్చిన యా
సంగతి విని దయనొసగితి
రంగుగ సంపదలు లోక రక్షక కృష్ణా
25. హా వసుదేవకుమారక
కావుము నా మాన మనుచు కామిని వేడన్
ఆవనజాక్షికి నిచ్చితి
శ్రీవర యక్షయ మటంచు జీరలు కృష్ణా
26. శుభ్రమగు పాంచజన్యము
అభ్రంకషమగుచు మ్రోవ నాహావభూమిన్
విభ్రమలగు దనుజుసుతా
గర్భంబుల పగులజేయు ఘనుడవు కృష్ణా
27. జయమును విజయునికీయ్యవె
హయముల ములుకోల మోపి యదలించి మహా
రయమున రొప్పవె తేరును
భయమున రిపుసేన వెరిగి పారగ గృష్ణా
28. దుర్జనులగు నృపసంఘము
నిర్జింపగ దలచి నీవు నిఖిలాధారా
దుర్జనులను వధియింపను
నర్జును రధచోదకుండవైతివి కృష్ణా
29. శక్రసుతు గాచుకొరకై
చక్రము చేబట్టి భీష్ము జంపగ చను నీ
విక్రమ మేమని పొగడుదు
నక్రాగ్రహ సర్వలోకనాయక కృష్ణా
30. దివిజేంద్రసుతుని జంపియు
రవిసుతు రక్షించినావు రఘురాముడవై
దివిజేంద్రసుతుని గాచియు
రవిసుతు బరిమార్చితౌర రణమున గృష్ణా
31 దుర్భర బాణము రాగా
గర్భములోనుండి యభవకావుమటన్నన్
నిర్బరకృప రక్షించితి
వర్బకు నభిమన్యుసుతుని నచ్యుత కృష్ణా
32. గిరులందు మేరువౌదువు
సురలందున నిందుడౌదు చుక్కలలోనన్
బరమాత్మ చంద్రుడౌదువు
నరులందున నృపతివౌదు నయముగ గృష్ణా
33. చుక్కల నెన్నగ వచ్చును
గ్రక్కున భూరేణువులను గణుతింప నగున్
జోక్కపు నీ గుణజాలము
నక్కజమగు లెక్కపెట్ట నజునకు గృష్ణా
34. కుక్షిని నఖిలజగంబుల
నిక్షేపముజేసి ప్రళయ నీరధి నడుమన్
రక్షక వటపత్రముపై
దక్షత బవళించునట్టి ధన్యుడ కృష్ణా
35. విశ్వోత్పత్తికి బ్రహ్మవు
విశ్వము రక్షింప దలచి విష్ణుడ వనగా
విశ్వము జెరుపను హరుడవు
విశ్వాత్మక నీవె యగుచు వెలయుదు కృష్ణా
36. అగణితవైభవ కేశవ నగధర వనమాలి యాది నారాయణ యో
భగవంతుడ శ్రీమంతుడ
జగదీశ్వర శరణు శరణు శరణము కృష్ణా
37. మగమీనమవై జలనిధిని
బగతుని సోమకుని జంపి పద్మభవునకున్
నిగమముల దెచ్చి యిచ్చితి
సుగుణాకర మమ్ము గరుణ జూడుము కృష్ణా
38. అందరు సురలును దనుజులు
పొందుగ క్షీరాబ్ది దరువ బౌలుపున నీ వా
నందంబుగ గూర్మమవై
మందరగిరి యెత్తితౌర మాధవ కృష్ణా
39. ఆదివరాహమవయి నీ
వా దనుజు హిరణ్యనేత్రు హతుజేసి తగన్
మోదమున సురలు పొగడగ
మేదిని వడి గొడుగునెత్తి మెరసితి గృష్ణా
40. కెరలి యరచేత గంబము
నరుదుగ వేయుటను వెడలి యసురేశ్వరునిన్
ఉరమును జీరి వధించితి
నరహరి రూపావతార నగధర కృష్ణా
41. వడుగవునై మూడడుగుల నడిగితివౌ భళిర భళిర యఖిలజగంబుల్
తొడిగితివి నీదు మేనున
గడు చిత్రము నీ చరిత్ర ఘనుడవు కృష్ణా
42. ఇరువదొకమారు నృపతుల
శిరములు ఖండించితౌర చేగొడ్డంటన్
ధర గశ్యపునకు నిచ్చియు
బరగవె జమదగ్ని రామభద్రుడ కృష్ణా
43. దశకంఠుని బరిమార్చియు
గుశలముతో సీతదెచ్చికొనియు నయోధ్యన్
విశదముగ గీర్తినేలిన
దశరధరామావతార ధన్యుడ కృష్ణా
44. ఘనులగు ధేనుకముష్టిక
దనుజుల జెండాడితౌర భుజశక్తిన్
అనఘాత్మ రేవతిపతి
యనగా బలరామమూర్తి వైతివి కృష్ణా
45. త్రిపురాసుర భార్యల నతి
నిపుణతతో వ్రతముచేత నిలిపితి కీర్తుల్
కపటపురాజువు భళిరే
కృపగల బౌద్దావతార ఘనుడవు కృష్ణా
46. వలపుగల జేతి నెక్కియు నిలపై ధర్మంబు నిలుప హీనుల ద్రుంపన్
కలియుగము తుదను వేడుక
కలికివిగా నున్న లోకకర్తవు కృష్ణా
47. వనజాక్ష భక్తవత్సల
ఘనులగు త్రైమూర్తులందు గరుణానిధివై
కన నీ సద్గుణజాలము
సనకాది మునీంద్రులెన్న జాలరు కృష్ణా
48. అపరాధ సహస్రంబుల
నపరిమితములైన యఘము లనిశము నేనున్
గమటాత్ముడనై చేసితి
జపలుని ననుగావు శేషశాయివి కృష్ణా
49. నరపశువ మూఢచిత్తుడ
దురితారంభుడను మిగుల దోషగుడను నీ
గురుతెరుగ నెంతవాడను
హరి నీవే ప్రాపు దాపు వౌదువు కృష్ణా
50. పరనారీ ముఖపద్మము
గురుతుగ గుచకుంభములను గొప్పును నడుమున్
అరయంగనె మోహింతురు
నెరతిని నిను భక్తిగొల్వ నేరరు కృష్ణా
51. పంచేంద్రియమార్గంబుల
గొంచెపు బుధ్దిని జరించి కొన్ని దినంబుల్
ఇంచుక సజ్జన సంగతి
నెంచగ మిమ్మెరినాడ నిప్పుడె కృష్ణా
52. దుష్టుండ దురాచారుండ
దుష్టచరిత్రుడను చాల దుర్భుధ్ధిని నే
నిష్ట నిను గొల్వనేరను
కష్టుడనగు నన్ను కావు కరుణను కృష్ణా
53. కుంభీంద్రవరద కేశవ
జంభాసురవైరి దివిజ సన్నుత చరితా
అంభోజనేత్ర జలనిధి
గంభీరా నన్ను గావు కరుణను గృష్ణా
54. దిక్కెవ్వరు ప్రహ్లాదుకు
దిక్కెవ్వరు పాండుసుతుల దీనుల కెపుడున్
దిక్కెవ్వరయ్యహల్యకు
దిక్కెవ్వరు నీవే నాకు దిక్కువు కృష్ణా
55. హరి నీవే దిక్కు నాకును
సిరితో నేతెంచి మకరి శిక్షించి దయన్
బరమేష్టి సురలు పొగడంగ
గరి గాచిన రీతి నన్ను గావుము కృష్ణా
56. పురుషోత్తమ లక్ష్మీపతి
సరసిజగర్భాది మౌనిసన్నుతచరితా
మురభంజన సురరంజన
వరదుడ వగు నాకు భక్తవత్సల కృష్ణా
57. క్రతువులు తీర్థాటనములు
వృతములు దానములు సేయ వలెనా లక్ష్మీ
పతి మిము దలచినవారికి
నతులితపుణ్యములు గలుగు టరుదే కృష్ణా
58. స్తంభమున వెడలి దానవ
డింభకు రక్షించినట్టి రీతిని వెలయన్
అంభోజనేత్ర జననిధి
గంభీరుడ నన్ను గావు కరుణను గృష్ణా
59. శతకోటి భానుతేజా
యతులితసద్గుణగణాఢ్య యంబుజనాభా
రతినాధజనక లక్ష్మీ
సతిహిత నను గావు భక్తవత్సన కృష్ణా
60. మందుడ నే దురితాత్ముడ
నిందల కొడిగట్టినట్టి నీచుని నన్నున్
సందేహింపక కావుము
నందుని వరపుత్ర నిన్ను నమ్మితి గృష్ణా
61. గజరాజవరద కేశవ
త్రిజగత్కళ్యాణమూర్తి దేవ మురారి
భుజగేంద్రశయన మాధవ
విజయాప్తుడ నన్నుగావు వేగమె కృష్ణా
62. గోపాల కృష్ణ మురహర
పాపాలను బారద్రోలు ప్రభుడవు నీవే
గోపాలమూర్తి దయతో
నాపాలిటగలిగి ప్రోవు నమ్మితి గృష్ణా
63. దుర్వార చక్రధరకర
శర్వాణీ భర్తృవినుత జగదాధారా
నిర్వాణనాధ మాధవ
సర్వాత్మక నన్నుగావు సరగున కృష్ణా
64. సుత్రామనుత జనార్ధన
సత్రాజిత్తనయనాధ సౌందర్యకళా
చిత్రావతార దేవకి
పుత్రా ననుగావు నీకు బుణ్యము కృష్ణా
65. బలమెవ్వడు కరి బ్రోవను
బలమెవ్వడు పాండుసుతుల భార్యను గావన్
బలమెవ్వడు రవిసుతునకు
బలమెవ్వడు నాకు నీవె బలమౌ గృష్ణా
66. పరుసము సోకిన ఇనుమును
వరుసగ బంగారమైన వడువున జిహ్వన్
హరి నీ నామము సోకిన
సురవందిత నేను నటుల సులభుడ గృష్ణా
67. ఒకసారి నీదునామము
ప్రకటముగా దలచువారి పాపము లెల్లన్
వికలములై తొలగుటకును
సకలాత్ధ యజామిళుండు సాక్షియె కృష్ణా
68. హరి సర్వంబున గలడని
గరిమను దైత్యుండు పలుక గంబములోనన్
ఇరవొంది వెడలిచీల్చవె
శరణన బ్రహ్లాదుడిండు సాక్షియె కృష్ణా
69. భద్రార్చిత పదపద్మ సు
భద్రాగ్రజ సర్వలోక పాలన హరి శ్రీ
భద్రాధిప కేశవ బల
భద్రానుజ నన్ను బ్రోవు భవహర కృష్ణా
70. ఎటువలె గరిమొర వింటివి
ఎటువలె బ్రహ్లాదు కభయమిచ్చితి కరుణన్
అటువలె నను రక్షింపుము
కటకట నిను నమ్మినాడ గావుము కృష్ణా
71. తటతట లేటికి జేసెదు
కటకట పరమాత్మ నీవు ఘంటాకర్ణున్
ఎటువలె పుణ్యుని జేసితి
వటువలె రక్షింపుమయ్య యచ్యుత కృష్ణా
72. తురగాధ్వరంబు జేసిన
పురుషులకును వేరెపదవి పుట్టుట యేమో
హరి మిము దలచిన వారికి
నరుదా కైవల్యపదవి యచ్యుత కృష్ణా
73. ఓ భవబంధవిమోచన
ఓ భరతాగ్రజ మురారి యోరఘురామా
ఓ భక్తకామధేనువ
ఓ భయహర నన్నుగావుమో హరి కృష్ణా
74. ఏతండ్రి కనకకశ్యపు
ఘాతకుడై యతనిసుతుని గరుణను గాచెన్
ప్రీతి సురకోటి పొగడగ
నా తండ్రీ నిన్ను నేను నమ్మితి గృష్ణా
75. ఓ పుండరీకలోచన
యో పురుషోత్తమ ముకుంద యో గోవింద
యో పురసంహర మిత్రుడ
యో పుణ్యుండ నను బ్రోవుమో హరి కృష్ణా
76. ఏవిభుడు ఘోర రణమున
రావణు వధియించి లంకరాజుగ నిలిపెన్
దీవించి యా విభిషణు
నా విభునే దలతు మదిని నచ్యుత కృష్ణా
77. గ్రహభయ దోషము లొందవు
బహు పీడలు చేర వెరచు బాయును నఘముల్
ఇహపర ఫలదాయక విను
తహతహలెక్కడివి నిన్నుదలచిన గృష్ణా
78. గంగ మొదలైన నదులను
మంగళముగజేయునట్టి మజ్జనములకున్
సంతతి గలిగిన ఫలములు
రంగుగ మిముదలచు సాటి రావుర కృష్ణా
79. ఆ దండకావనంబున
కోదండముదాల్చినట్టి కోమలమూర్తీ
నాదండ గావ రమ్మీ
వేదండము కాచినట్టి వేల్పువు కృష్ణా
80. చూపుము నీ రూపంబును
బాపపు దుష్కృతములెల్ల బంకజనాభా
శ్రీపతి నిను నమ్మినాడ సిధ్ధము కృష్ణా
81. నీ నామము భవహరణము నీ నామము సర్వసౌఖ్య నివహకరంబున్
నీ నామ మమృత పూర్ణము
నీ నామము నేదలంతు నిత్యము కృష్ణా
82. పరులను నడిగిన జనులకు
కురుచ సుమీ యిది యటంచు గురుతుగ నీవున్
గురుచడవై వేడితి మును
ధర బాదత్రయము బలిని దద్దయు గృష్ణా
83. పాలను వెన్నయును మ్రుచ్చిల
రోలను మీ తల్లి కట్ట రోషముతోడన్
లీలావినోదివైతివి
బాలుడవా బ్రహ్మకన్న ప్రభుడవు గృష్ణా
84. రఘునాయక నీనామము
లఘుమతితో దలమగలనే లక్ష్మీరమణా
అలఘవముల బాపుము దయతో
రఘురాముడవైన లోక రక్షక కృష్ణా
85. అప్పా యిత్తువు దయతో
నప్పాలను నతిరసంబు లనుభశాలీ
యప్పా నను గనుగొనవే
యప్పా ననుబ్రోవు వెంకటప్పా కృష్ణా
86. కొంచెపువాడని మదిలో నెంచకుమీ వాసుదేవ యిభవరద హరీ
యంచితముగ నీ కరుణకు
గొంచము నధికంబు గలదె కొంతయు గృష్ణా
87. వానిరి నీ భక్తులకున్
గావరమున నెగ్గుసేయు గర్వాంధులకున్
దేవ వధించుట వింటిని
నీవల్లను భాగ్యమయ్యె నిజముగ గృష్ణా
88. అయ్యా పంచేంద్రియములు
నుయ్యాలల నూచినట్టు లూచగ నేనున్
జయ్యన గలగుచు నుంటిని
గుయ్యాలింపుము మహాత్మ గురుతుగ గృష్ణా
89. కంటికి రెప్ప విధంబున
బంటుగదా యనుచు నన్ను బాయక యెపుడున్
జంటయు నీ వుండుట నే
కంటక మగు పాపములను గడచితి గృష్ణా
90. యమునకు నిక నే వెరువను
కమలాక్ష జగన్నివాస కామితఫలదా
విమలమగు నీదు నామము
నమరగ దలచెదను వేగ ననిశము కృష్ణా.
91. దండమయా విశ్వంభర
దండమయా పుండరీక దళనేత్ర హరీ
దండమయా కరుణానిధి
దండమయా నీకునెపుడు దండము కృష్ణా
92. నారాయణ లక్ష్మీపతి
నారాయణ వాసుదేవ నందకుమారా
నారాయణ నిను నమ్మితి
నారాయణ నన్నుబ్రోవు నగధర కృష్ణా
93. తిరుమణి దురితవిదూరము
తిరుమణి సౌభాగ్యకరము త్రిజగములందున్
తిరుమణి బెట్టిన మనుజుడు
పరమపవిత్రుండు భాగ్యవంతుడు కృష్ణా
94. శ్రీలక్ష్మీనారాయణ
వాలాయము నిన్ను దలతు వందితచరణా
ఏలుము నను నీ బంటుగ
జాలగ నిను నమ్మినాను సరసుడ కృష్ణా
95. శ్రీధర మాధవ యచ్యుత
భూధర పురుహూతవినుత పురుషోత్తమ నీ
పాదయుగళంబు నెప్పుడు
మోదముతో నమ్మినాడ ముద్దుల కృష్ణా
96. శిరమున రత్నకిరీటము
కరయుగమున శంఖచక్ర ఘనభూషణముల్
ఉరమున వజ్రపుబతకము
సిరినాయక యమరవినుత శ్రీహరి కృష్ణా
97. అందెలు పాదములందును
సుందరముగ నుంచినావు సొంపలరంగా
మందరధర మునిసన్నుత
నందుని వరపుత్ర నిన్ను నమ్మితి గృష్ణా
98. కందర్పకోటి సుందర
మందరధర భానుతేజ మంజులదేహా
సుందర విగ్రహ మునిగణ
వందిత మిము దలతు భక్తవత్సల కృష్ణా
99. దుర్మతిని మిగుల దుష్టపు
గర్మంబుల జేసినట్టి కష్టుండ నన్నున్
నిర్మలుని జేయవలె ని
ష్కర్ముడ నిన్ను నమ్మినాను సతతము కృష్ణా
100. అనుదినము కృష్ణశతకమ
వినిన బఠిబచినను ముక్తి వేడుక గలుగున్
ధనధాన్యము గోగణములు
తనయులు నభివృధ్ధి బొందు దద్దయు గృష్ణా
శ్రీ నృసింహకవి రచించిన శ్రీకృష్ణశతకం ఇంతటితో సమాప్తం.
భాస్కర శతకం - మారవి వెంకయ్య
భాస్కర శతకం
- మారవి వెంకయ్య
అతి గుణహీన లోభికిఁ బదార్థము గల్గిన, లేక యుండినన్,
మితముగఁ గాని, కల్మిగల మీదటనైన భుజింపడింపుగా,
సతమని నంము దేహమును సంపద; నేఱులు నిండి పాఱినన్
గతుకగఁ జూచుఁ గుక్క తన కట్టడ మీఱక యెందు భాస్కరా! |చ|
ఉరుగుణవంతుఁ డొండు తనకొండపకారము సేయునప్పుడుం
బరహితమే యొనర్చు నొక పట్టున నైనను గీడుఁ జేయఁ గా
నెఱుఁగడు నిక్కమే కద; యదెట్లనఁ గవ్వము బట్టి యెంతయున్
దరువఁగఁ జొచ్చినం బెరుఁగు తాలిమి నీయదె వెన్న, భాస్కరా! |చ|
ఊరక సజ్జనుండొదిగి యుండిననైన, దురాత్మకుండు ని
ష్కారణ మోర్వలేక యపకారము చేయుట వాని విద్యగా;
చీరలు నూరు అంకములు చేసెడివైనను బెట్టెనుండగాఁ
జేరి చినింగిపోఁ గొఱుకు చింమట కేమి ఫలంబు భాస్కరా! |ఉ|
ఎట్టుగ బాటుపడ్డ, నొక యించుక ప్రాప్తములేక వస్తువుల్
పట్టుపడంగ నేరవు; నిబద్ధి సురావళిఁ గూడి రాక్షసుల్
గట్టు పెకల్చి పాల్కడలిఁ గవ్వముచేసి మధించిరంతయున్
వెట్టియ కాక యేమనుభవించిరి వారమృతంబు? భాస్కరా! |ఉ|
ఒక్కడె చాలు నిశ్చల బలోన్నతుఁ డెంతటి కార్యమైనఁ దాఁ
జక్క నొనర్పఁ; గౌరవు లసంఖ్యులు పట్టిన ధేను కోటులం
జిక్కఁగ నీక, తత్ప్రబలసేన ననేక శిలీముఖంబులన్
మొక్క వడంగఁ జేసి తుదముట్టఁడె యొక్క కిరీటి, భాస్కరా! |ఉ|
ఒరిగిన వేళ నెంతటి ఘనుండును దన్నొక రొక్క నేర్పుతో
నగపడి ప్రోదిసేయక తనంతట బల్మికిరాడు నిక్కమే;
జగమున నగ్నియైనఁ గడు సన్నగిలంబడియున్న, నింధనం
బెగయెఁగ ద్రోచి యూదక మఱెట్లు రవుల్కొన నేర్చు భాస్కరా! |చ|
కట్టడఁ దప్పి తాము చెడు కార్యముఁ జేయుచు నుండి రేని, దో
బుట్టిన వారినైన విడిపోవుట కార్యము; దౌర్మదాంధ్యముం
దొట్టిన రావణాసురునితో నెడఁ బాసి, విభీషణాఖ్యు డా
పట్టున రాముఁ జేరి, చిరపట్టముఁ గట్టుకొనండె భాస్కరా! |ఉ|
చదువది యెంత గల్గిన రసజ్ఞత యించుక చాలకున్న నా
చదువు నిరర్థకంబు, గుణ సంయుతులెవ్వరు మెచ్చ రెచ్చటం;
బదనుగ మంచికూర నలపాకము చేసిననైన నందు నిం
పొదవెడొ నుప్పు లేక రుచి పుట్టఁగ నేర్చు నటయ్య భాస్కరా! |చ|
తనకు ఫలంబు లేదని యెదం దలపోయఁడు కీర్తి గోరు నా
ఘన గుణశాలి లోకహిత కార్యము మిక్కిలి భారమైన మే
లనుకొని పూను; శేషుఁడు సహస్ర ముఖంబుల గాలి గ్రోలి; తా
ననిశము మోవఁడే మఱి మహాభరమైన ధరిత్రి భాస్కరా! |చ|
తెలియని కార్యమెల్లఁ గడతేర్చుట కొక్క వివేకి చేకొనన్
వలయు నటైన దిద్దు కొనవచ్చు ప్రయోజన మాంద్య మేమియుం
గలగదు; ఫాలమందుఁ దిలకం బిడు నప్పుడు చేత నద్దముం
గలిగిన చక్కఁ జేసికొను గాదె నరుండది చూచి భాస్కరా! |చం|
దక్షుడు లేని యింటికిఁ బదార్థము వేఱొక చోటనుండి వే
లక్షలు వచ్చుచుండినఁ బలాయనమై చనుఁ, గల్ల గాదు, ప్ర
త్యక్షము; వాగులున్ వరదలన్నియు వచ్చిన నీరు నిల్చునే
అక్షయమైన గండి తెగినట్టి తటాకములోన భాస్కరా! |ఉ|
దానముఁ జేయనేరని యధార్మికు సంపద యుండి యుండియున్
దానె పలాయనంబగుట తథ్యము; బూరుగమాను గాచినన్,
దాని ఫలంబులూరక వృధాపడిపోవవె యెండి గాలిచేఁ
గానలలోన నేమిటికిఁగాక, యభోజ్యములౌట భాస్కరా! |ఉ|
దానము సేయఁ గోరిన వదాన్యున కీయఁగ శక్తి లేనిచో
నైనఁ బరోపకారమునకై యొక దిక్కునఁ దెచ్చి యైన నీఁ
బూనును; మేఘుడంబుధికిఁ బోయి జలంబులఁ దెచ్చి యీయఁడే
వాన సమస్త జీవులకు వాంఛిత మింపెసలార భాస్కరా! |ఉ|
పూరిత సద్గుణంబు గల పుణ్యున కించుక రూప సంపదల్
దూరములైన వాని యెడ దొడ్డగ చూతురు బుద్ధిమంతు లె
ట్లారయ; గొగ్గులైన మఱి యందుల మాధురి చూచి కాదె ఖ
ర్జూర ఫలంబులన్ ప్రియము చొప్పడ లోకులు గొంట భాస్కరా! ||
పండితులైనవారు దిగువనుండగ, నల్పుఁ డొక్కడు
ద్ధండతఁ బీఠమెక్కిన బుధ ప్రకరంబులకేమి యెగ్గగున్;
కొండొకకోతిఁ జెట్టు కొనకొంమల నుండగ, గ్రింద గండ భే
రుండ మదేభ సింహనికురంబములుండవె చేరి భాస్కరా! |ఉ|
పూనిన భాగ్యరేఖ చెడిపోయిన పింమట నెట్టిమానవుం
డైనను వాని నెవ్వరుఁ బ్రియంబునఁ బల్కరు పిల్వరెచ్చటం
దానది యెట్లొకో యనినఁ దథ్యము పుష్పమువాడి వాసనా
హీనత నొంది యున్న యెడ నెవ్వరు ముట్టుదురయ్య భాస్కరా! |ఉ|
బలయుతుఁ డైన వేళ నిజ బంధుఁడు తోడ్పడుఁ గాని యాతఁడే
బలము తొలంగెనేని తన పాలిటి శత్రు; వదెట్లు పూర్ణుఁడై
జ్వలనుఁడు కానఁ గాల్చు తఱి సఖ్యముఁ జూపును వాయుదేవుఁడా
బలియుఁడు సూక్ష్మదీపమగు పట్టున నార్పదె గాలి భాస్కరా! |చ|
సన్నుత కార్య దక్షుడొకచాయ నిజప్రభ యప్రకాశమై
యున్నపుడైన లోకులకు నొండొక మేలొపరించు; సత్వ సం
పన్నుడు భీముడా ద్విజుల ప్రాణము కావడే ఏకచక్రమం
దెన్నికగా బకాసురుని నేపున రూపడఁగించి భాస్కరా! |ఉ|
అతి గుణహీన లోభికిఁ బదార్థము గల్గిన, లేక యుండినన్,
మితముగఁ గాని, కల్మిగల మీదటనైన భుజింపడింపుగా,
సతమని నంము దేహమును సంపద; నేఱులు నిండి పాఱినన్
గతుకగఁ జూచుఁ గుక్క తన కట్టడ మీఱక యెందు భాస్కరా! |చ|
ఉరుగుణవంతుఁ డొండు తనకొండపకారము సేయునప్పుడుం
బరహితమే యొనర్చు నొక పట్టున నైనను గీడుఁ జేయఁ గా
నెఱుఁగడు నిక్కమే కద; యదెట్లనఁ గవ్వము బట్టి యెంతయున్
దరువఁగఁ జొచ్చినం బెరుఁగు తాలిమి నీయదె వెన్న, భాస్కరా! |చ|
ఊరక సజ్జనుండొదిగి యుండిననైన, దురాత్మకుండు ని
ష్కారణ మోర్వలేక యపకారము చేయుట వాని విద్యగా;
చీరలు నూరు అంకములు చేసెడివైనను బెట్టెనుండగాఁ
జేరి చినింగిపోఁ గొఱుకు చింమట కేమి ఫలంబు భాస్కరా! |ఉ|
ఎట్టుగ బాటుపడ్డ, నొక యించుక ప్రాప్తములేక వస్తువుల్
పట్టుపడంగ నేరవు; నిబద్ధి సురావళిఁ గూడి రాక్షసుల్
గట్టు పెకల్చి పాల్కడలిఁ గవ్వముచేసి మధించిరంతయున్
వెట్టియ కాక యేమనుభవించిరి వారమృతంబు? భాస్కరా! |ఉ|
ఒక్కడె చాలు నిశ్చల బలోన్నతుఁ డెంతటి కార్యమైనఁ దాఁ
జక్క నొనర్పఁ; గౌరవు లసంఖ్యులు పట్టిన ధేను కోటులం
జిక్కఁగ నీక, తత్ప్రబలసేన ననేక శిలీముఖంబులన్
మొక్క వడంగఁ జేసి తుదముట్టఁడె యొక్క కిరీటి, భాస్కరా! |ఉ|
ఒరిగిన వేళ నెంతటి ఘనుండును దన్నొక రొక్క నేర్పుతో
నగపడి ప్రోదిసేయక తనంతట బల్మికిరాడు నిక్కమే;
జగమున నగ్నియైనఁ గడు సన్నగిలంబడియున్న, నింధనం
బెగయెఁగ ద్రోచి యూదక మఱెట్లు రవుల్కొన నేర్చు భాస్కరా! |చ|
కట్టడఁ దప్పి తాము చెడు కార్యముఁ జేయుచు నుండి రేని, దో
బుట్టిన వారినైన విడిపోవుట కార్యము; దౌర్మదాంధ్యముం
దొట్టిన రావణాసురునితో నెడఁ బాసి, విభీషణాఖ్యు డా
పట్టున రాముఁ జేరి, చిరపట్టముఁ గట్టుకొనండె భాస్కరా! |ఉ|
చదువది యెంత గల్గిన రసజ్ఞత యించుక చాలకున్న నా
చదువు నిరర్థకంబు, గుణ సంయుతులెవ్వరు మెచ్చ రెచ్చటం;
బదనుగ మంచికూర నలపాకము చేసిననైన నందు నిం
పొదవెడొ నుప్పు లేక రుచి పుట్టఁగ నేర్చు నటయ్య భాస్కరా! |చ|
తనకు ఫలంబు లేదని యెదం దలపోయఁడు కీర్తి గోరు నా
ఘన గుణశాలి లోకహిత కార్యము మిక్కిలి భారమైన మే
లనుకొని పూను; శేషుఁడు సహస్ర ముఖంబుల గాలి గ్రోలి; తా
ననిశము మోవఁడే మఱి మహాభరమైన ధరిత్రి భాస్కరా! |చ|
తెలియని కార్యమెల్లఁ గడతేర్చుట కొక్క వివేకి చేకొనన్
వలయు నటైన దిద్దు కొనవచ్చు ప్రయోజన మాంద్య మేమియుం
గలగదు; ఫాలమందుఁ దిలకం బిడు నప్పుడు చేత నద్దముం
గలిగిన చక్కఁ జేసికొను గాదె నరుండది చూచి భాస్కరా! |చం|
దక్షుడు లేని యింటికిఁ బదార్థము వేఱొక చోటనుండి వే
లక్షలు వచ్చుచుండినఁ బలాయనమై చనుఁ, గల్ల గాదు, ప్ర
త్యక్షము; వాగులున్ వరదలన్నియు వచ్చిన నీరు నిల్చునే
అక్షయమైన గండి తెగినట్టి తటాకములోన భాస్కరా! |ఉ|
దానముఁ జేయనేరని యధార్మికు సంపద యుండి యుండియున్
దానె పలాయనంబగుట తథ్యము; బూరుగమాను గాచినన్,
దాని ఫలంబులూరక వృధాపడిపోవవె యెండి గాలిచేఁ
గానలలోన నేమిటికిఁగాక, యభోజ్యములౌట భాస్కరా! |ఉ|
దానము సేయఁ గోరిన వదాన్యున కీయఁగ శక్తి లేనిచో
నైనఁ బరోపకారమునకై యొక దిక్కునఁ దెచ్చి యైన నీఁ
బూనును; మేఘుడంబుధికిఁ బోయి జలంబులఁ దెచ్చి యీయఁడే
వాన సమస్త జీవులకు వాంఛిత మింపెసలార భాస్కరా! |ఉ|
పూరిత సద్గుణంబు గల పుణ్యున కించుక రూప సంపదల్
దూరములైన వాని యెడ దొడ్డగ చూతురు బుద్ధిమంతు లె
ట్లారయ; గొగ్గులైన మఱి యందుల మాధురి చూచి కాదె ఖ
ర్జూర ఫలంబులన్ ప్రియము చొప్పడ లోకులు గొంట భాస్కరా! ||
పండితులైనవారు దిగువనుండగ, నల్పుఁ డొక్కడు
ద్ధండతఁ బీఠమెక్కిన బుధ ప్రకరంబులకేమి యెగ్గగున్;
కొండొకకోతిఁ జెట్టు కొనకొంమల నుండగ, గ్రింద గండ భే
రుండ మదేభ సింహనికురంబములుండవె చేరి భాస్కరా! |ఉ|
పూనిన భాగ్యరేఖ చెడిపోయిన పింమట నెట్టిమానవుం
డైనను వాని నెవ్వరుఁ బ్రియంబునఁ బల్కరు పిల్వరెచ్చటం
దానది యెట్లొకో యనినఁ దథ్యము పుష్పమువాడి వాసనా
హీనత నొంది యున్న యెడ నెవ్వరు ముట్టుదురయ్య భాస్కరా! |ఉ|
బలయుతుఁ డైన వేళ నిజ బంధుఁడు తోడ్పడుఁ గాని యాతఁడే
బలము తొలంగెనేని తన పాలిటి శత్రు; వదెట్లు పూర్ణుఁడై
జ్వలనుఁడు కానఁ గాల్చు తఱి సఖ్యముఁ జూపును వాయుదేవుఁడా
బలియుఁడు సూక్ష్మదీపమగు పట్టున నార్పదె గాలి భాస్కరా! |చ|
సన్నుత కార్య దక్షుడొకచాయ నిజప్రభ యప్రకాశమై
యున్నపుడైన లోకులకు నొండొక మేలొపరించు; సత్వ సం
పన్నుడు భీముడా ద్విజుల ప్రాణము కావడే ఏకచక్రమం
దెన్నికగా బకాసురుని నేపున రూపడఁగించి భాస్కరా! |ఉ|
భర్తృహరి నీతి శతకం -ఏనుగు లక్ష్మణ కవి
భర్తృహరి నీతి శతకం
-ఏనుగు లక్ష్మణ కవి
ఆకాశంబున నుండి శంభుని శిరం, బందుండి శీతాద్రి, సు
శ్లోకంబైన హిమాద్రి నుండి భువి, భూలోకంబునందుండి య
స్తోకాంబోధిఁ, బయోధి నుండి పవనాంథోలోకముం జేరె గం
గాకూలంకష! పెక్కు భంగులు వివేకభ్రష్ఠ సంపాతముల్! |శా|
అతనికి వార్థి కుల్య యగు, నగ్ని జలంబగు, మేరు శైలమం
చిత శిల లీలనుండు, మద సింహము జింక తెఱంగుఁ దాల్చు, గో
పిత ఫణి పూలదండయగు, భిష్మవిషంబు సుధారసంబగున్,
క్షితి జన సమ్మతంబగు సుశీల మదెవ్వని యందు శోభిలున్ |చ|
ఆపదలందు ధైర్య గుణ, మంచిత సంపదలందుఁ దాల్మియున్,
భూప సభంతరాళమునఁ బుష్కల వాక్చతురత్వ, మాజి బా
హా పటు శక్తియున్, Yఅశమునం దనురక్తియు, విద్య యందు వాం
ఛా పరివృద్ధియున్, బ్రకృతి సిద్ధ గుణంబులు సజ్జనాళికిన్ |ఉ|
ఆరంభింపరు నీచమానవులు విఘ్నాయాస సంత్రస్తులై
యారంభించి పరిత్యజింతురురు విఘ్నాయత్తులై మధ్యముల్
ధీరుల్ విఘ్ననిహన్య మానులగుచున్ ధృత్యున్నతోత్సాహులై
ప్రారబ్ధార్థము లుజ్జగింపరు సుమీ ప్రజ్ఞానిధుల్ గావునన్ |శా|
ఒకచో నేలను బవ్వళించు, నొకచో నొప్పారుఁ బూసెజ్జపై,
నొకచోశాకము లారగించు, నొకచో నుత్కృష్ట శాల్యోదనం,
బొక్కచో బొంత ధరించు, నొక్కొక తఱిన్ యోగ్యాంబర శ్రేణి, లె
క్కకు రానీయడు కార్యసాధకుడు దుఃఖంబున్ సుఖంబున్ మదిన్ |చ|
గ్రాసము లేక స్రుక్కిన, జరాకృశమైన, విశీర్ణమైన, సా
యాసమునైన, నష్టరుచి యైనను, బ్రాణభయార్తమైన, ని
స్త్రాసమదేభకుంభ పిశిత గ్రహ లాలస శీల సాగ్రహా
గ్రేసర భాసమానమగు కేసరి జీర్ణతృణంబు మేయునే? |ఉ|
తమ కార్యంబుఁ బరిత్యజించియుఁ బరార్థ ప్రాపకుల్ సజ్జనుల్,
తమ కార్యంబు ఘటించుచున్ బర హితార్థ వ్యాపృతుల్ మధ్యముల్,
తమకై యన్య హితార్థ ఘాతుక జనుల్ దైత్యుల్, వృధాన్యార్థ భం
గము గావించెడివార లెవ్వరొ యెఱుంగన్ శక్యమే యేరికిన్? |మ|
తివిరి యిసుమున తైలంబు దీయవచ్చు
తవిలి మృగతృష్ణలో నీరు త్రావవచ్చు
తిరిగి కుందేటి కొమ్ము సాధింపవచ్చు
చేరి మూర్ఖుల మనసు రంజింపరాదు! ||
తెలివి యొకింత లేని యెడ దృప్తుడనై కరి భంగి సర్వముం
దెలిసితి నంచు గర్వితమతిన్ విహరించితిఁదొల్లి, యిప్పుడు
జ్వల మతులైన పండితుల సన్నిధి నించుక బోధశాలినై
తెలియనివాడనై మెలంగితిం, గతమయ్యె నితాంత గర్వమున్! |చ|
వనజభవుండు కోపమున వాహనమైన మరాళ భర్తకున్
వనజవనీ విహార కలనంబుఁ దొలంగగఁ జేయుఁగాని, గుం
భవమున దుగ్ధ జీవన విభాగ విధాన నిరూఢ నైపుణీ
జనిత మహా యశో విభవ సారము హంసకు మాన్పఁ జాలునే? |చ|
విద్యచే భూషితుండయి వెలయుచున్నఁ
దొడరి వర్జింపనగుఁ జుమీ దుర్జనుండు
చారు మాణిక్య భూషిత శస్త మస్త
కంబయిన పన్నగము భయంకరము గాదె! |తే|
విద్య నిగూఢగుప్తమగు విత్తము, రూపము పురుషాళికిన్
విద్య యశస్సు, భోగకరి, విద్య గురుండు, విదేశబంధుడున్,
విద్య విశిష్ట దైవతము, విద్యకు సాటి ధనంబు లేదిలన్,
విద్య నృపాలపూజితము, విద్య నెఱుంగనివాడు మర్త్యుడే? |ఉ|
క్షమ కవచంబు, క్రోధమది శత్రువు, జ్ఞాతి హుతాశనుండు, మి
త్రము దగుమందు, దుర్జనులు దారుణ పన్నగముల్, సువిద్య వి
త్త, ముచిత లజ్జ భూషణ, ముదాత్త కవిత్వము రాజ్య మీక్షమా
ప్రముఖ పదార్థముల్ గలుగు పట్టునఁ దత్కవచాదులేటికిన్? |చ|
క్షీరము మున్ను నీటి కొసగెన్ స్వగుణంబులు దన్నుఁ జేరుటన్
క్షీరము తప్తమౌటగని చిచ్చురికెన్ వెతచే జలంబు, దు
ర్వార సుహృద్విపత్తిఁ గని వహ్ని చొరంజనె దుగ్ధమంతలో
నీరముఁ గూడి శాంతమగు; నిల్చు మహాత్ముల మైత్రి యీగతిన్ |చ|
నరసిమ్హ శతకం - ధర్మపురి శేషప్ప కవి
నరసిమ్హ శతకం
- ధర్మపురి శేషప్ప కవి
తల్లిగర్భమునుండి ధనము తేఁడెవ్వఁడు - వెళ్ళిపోయెడి నాఁడు వెంట రాదు;
లక్షాధికారైన లవణమన్నమెగాని - మెఱుఁగు బంగారంబు మ్రింగబోడు;
విత్తమార్జనం జేసి విఱ్ఱవీగుటేగాని - కూడఁబెట్టిన సొమ్ము గుడువఁబోడు;
పొందుగ మఱుఁగైన భూమిలోపలఁ బెట్టి - దాన ధర్మము లేక దాఁచి దాఁచి |సీ|
తుదకు దొంగల కిత్తురో, దొరలకగునో?
తేనె జుంటీఁగలియ్యవా తెరువరులకు?
భూషణ వికాస! శ్రీధర్మ పుర నివాస!
దుష్ట సంహార! నరసింహ! దురితదూర! |తే|
కర్ణయుగ్మమున నీకథలు సోఁకినఁ జాలు - పెద్దపోగుల జోళ్ళు పెట్టినట్లు;
చేతులెత్తుచుఁ బూజసేయఁ గల్గినఁ జాలు - తోరంపు కడియాలు దొడిగినట్లు;
మొనసి మస్తకముతో మ్రొక్కఁగలిగినఁ జాలు - చెలువమైన తుఱాయి చెక్కినట్లు;
గళము నొవ్వఁగ నామస్మరణ గల్గినఁ జాలు - వింతగా గంఠీలు వేసినట్లు; |సీ|
పూని నినుఁ గొల్చుటే సర్వభూషణంబు,
లితర భూషణముల నిచ్చగింపనేల?
భూషణ వికాస! శ్రీధర్మ పుర నివాస!
దుష్ట సంహార! నరసింహ! దురితదూర! |తే|
అడవి పక్షులకెవ్వాఁడాహారమిచ్చెను - మృగజాతికెవ్వఁడు మేఁతఁ బెట్టె?
వనచరాదులకు భోజనమెవ్వడిప్పించెఁ - జెట్లకెవ్వఁడు నీళ్ళు చేది పోసె?
స్త్రీలగర్భంబున శిశువు నెవ్వఁడు పెంచె - ఫణులకెవ్వఁడు పోసెఁ బరఁగపాలు?
మధుపాళి కెవ్వఁడు మకరంద మొనరించెఁ - బసులకెవ్వఁడొసంగెఁ బచ్చిపూరి? |సీ|
జీవ కోట్లనుఁ బోషింప నీవెగాని,
వేఱెయొక దాత లేఁడయ్య వెదకిచూడ!
భూషణ వికాస! శ్రీధర్మ పుర నివాస!
దుష్ట సంహార! నరసింహ! దురితదూర! |తే|
ప్రహ్లాదుఁడేపాటి పైడి కానుక లిచ్చె - మదగజంబెన్నిచ్చె మౌక్తికములు?
నారదుండెన్నిచ్చె నగలు రత్నంబు ల-హల్య నీకే యగ్రహారమిచ్చె?
నుడుత నీకేపాటి యూడిగంబులు చేసె - ఘన విభీషణుఁడేమి కట్నమిచ్చె?
పంచపాండవులేమి లంచమిచ్చిరి నీకు - ద్రౌపది నీకెంత ద్రవ్యమిచ్చె? |సీ|
నీకు వీరందరయినట్లు నేను గాన!
యెందుకని నన్ను రక్షింపవిందువదన?
భూషణ వికాస! శ్రీధర్మ పుర నివాస!
దుష్ట సంహార! నరసింహ! దురితదూర! |తే|
హరిదాసులను నిందలాడకుండినఁ జాలుఁ - సకల గ్రంథమ్ములు చదివినట్లు;
భిక్షమియ్యంగఁ దప్పింపకుండినఁ జాలుఁ - జేముట్టి దానంబు చేసినట్లు;
మించి సజ్జనుల వంచింపకుండినఁ జాలుఁ - నింపుగా బహుమానమిచ్చినట్లు;
దేవాగ్రహారముల్ దీయకుండినఁ జాలుఁ - గనక కంబపు గుళ్ళు గట్టినట్లు; |సీ|
ఒకరి వర్షాశనము ముంచకున్నఁ జాలుఁ
పేరు కీర్తిగ సత్రముల్ పెట్టినట్లు!
భూషణ వికాస! శ్రీధర్మ పుర నివాస!
దుష్ట సంహార! నరసింహ! దురితదూర! |తే|
తల్లిగర్భమునుండి ధనము తేఁడెవ్వఁడు - వెళ్ళిపోయెడి నాఁడు వెంట రాదు;
లక్షాధికారైన లవణమన్నమెగాని - మెఱుఁగు బంగారంబు మ్రింగబోడు;
విత్తమార్జనం జేసి విఱ్ఱవీగుటేగాని - కూడఁబెట్టిన సొమ్ము గుడువఁబోడు;
పొందుగ మఱుఁగైన భూమిలోపలఁ బెట్టి - దాన ధర్మము లేక దాఁచి దాఁచి |సీ|
తుదకు దొంగల కిత్తురో, దొరలకగునో?
తేనె జుంటీఁగలియ్యవా తెరువరులకు?
భూషణ వికాస! శ్రీధర్మ పుర నివాస!
దుష్ట సంహార! నరసింహ! దురితదూర! |తే|
కర్ణయుగ్మమున నీకథలు సోఁకినఁ జాలు - పెద్దపోగుల జోళ్ళు పెట్టినట్లు;
చేతులెత్తుచుఁ బూజసేయఁ గల్గినఁ జాలు - తోరంపు కడియాలు దొడిగినట్లు;
మొనసి మస్తకముతో మ్రొక్కఁగలిగినఁ జాలు - చెలువమైన తుఱాయి చెక్కినట్లు;
గళము నొవ్వఁగ నామస్మరణ గల్గినఁ జాలు - వింతగా గంఠీలు వేసినట్లు; |సీ|
పూని నినుఁ గొల్చుటే సర్వభూషణంబు,
లితర భూషణముల నిచ్చగింపనేల?
భూషణ వికాస! శ్రీధర్మ పుర నివాస!
దుష్ట సంహార! నరసింహ! దురితదూర! |తే|
అడవి పక్షులకెవ్వాఁడాహారమిచ్చెను - మృగజాతికెవ్వఁడు మేఁతఁ బెట్టె?
వనచరాదులకు భోజనమెవ్వడిప్పించెఁ - జెట్లకెవ్వఁడు నీళ్ళు చేది పోసె?
స్త్రీలగర్భంబున శిశువు నెవ్వఁడు పెంచె - ఫణులకెవ్వఁడు పోసెఁ బరఁగపాలు?
మధుపాళి కెవ్వఁడు మకరంద మొనరించెఁ - బసులకెవ్వఁడొసంగెఁ బచ్చిపూరి? |సీ|
జీవ కోట్లనుఁ బోషింప నీవెగాని,
వేఱెయొక దాత లేఁడయ్య వెదకిచూడ!
భూషణ వికాస! శ్రీధర్మ పుర నివాస!
దుష్ట సంహార! నరసింహ! దురితదూర! |తే|
ప్రహ్లాదుఁడేపాటి పైడి కానుక లిచ్చె - మదగజంబెన్నిచ్చె మౌక్తికములు?
నారదుండెన్నిచ్చె నగలు రత్నంబు ల-హల్య నీకే యగ్రహారమిచ్చె?
నుడుత నీకేపాటి యూడిగంబులు చేసె - ఘన విభీషణుఁడేమి కట్నమిచ్చె?
పంచపాండవులేమి లంచమిచ్చిరి నీకు - ద్రౌపది నీకెంత ద్రవ్యమిచ్చె? |సీ|
నీకు వీరందరయినట్లు నేను గాన!
యెందుకని నన్ను రక్షింపవిందువదన?
భూషణ వికాస! శ్రీధర్మ పుర నివాస!
దుష్ట సంహార! నరసింహ! దురితదూర! |తే|
హరిదాసులను నిందలాడకుండినఁ జాలుఁ - సకల గ్రంథమ్ములు చదివినట్లు;
భిక్షమియ్యంగఁ దప్పింపకుండినఁ జాలుఁ - జేముట్టి దానంబు చేసినట్లు;
మించి సజ్జనుల వంచింపకుండినఁ జాలుఁ - నింపుగా బహుమానమిచ్చినట్లు;
దేవాగ్రహారముల్ దీయకుండినఁ జాలుఁ - గనక కంబపు గుళ్ళు గట్టినట్లు; |సీ|
ఒకరి వర్షాశనము ముంచకున్నఁ జాలుఁ
పేరు కీర్తిగ సత్రముల్ పెట్టినట్లు!
భూషణ వికాస! శ్రీధర్మ పుర నివాస!
దుష్ట సంహార! నరసింహ! దురితదూర! |తే|
ఆంధ్ర నాయక శతకము -కాసుల పురుషోత్తమ కవి
ఆంధ్ర నాయక శతకము
-కాసుల పురుషోత్తమ కవి
ఆలు నిర్వాహకురాలు భూదేవియై - యఖిలభారకుఁడను నాఖ్యఁ దెచ్చెఁ
నిష్ట సంపన్ను రాలిందిర భార్యయై - కామితార్థదుఁడన్న ఘనతఁదెచ్చెఁ
గమల గర్భుఁడు సృష్టికర్త తనూజుఁడై - బహుకుటుంబకుఁడన్న బలిమిఁదెచ్చెఁ
గలుష విధ్వంసియౌ గంగ కుమారియై - పతిత పావనుఁడన్న ప్రతిభఁదెచ్చె |సీ|
నాండ్రు బిడ్డలుఁ దెచ్చు ప్రఖ్యాతిగాని
మొదటి నుండియు నీవు దామోదరుఁడవె
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ, దాక్షిణ్యభావ
హత విమతజీవ, శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ! |తే|
కవ్వడి కెంత చక్కగా బోధ చేసిన-నితర హింసాకర్మ మిష్ట పఱుప
రాయబారంబెంత రసికత నడపిన-ననికి భారతుల నాయుత్త పఱుప
విశ్వరూపంంబెంత విమలతఁ జూపిన-నోర్వని కురురాజు నులుకుపఱుప
విలుఁబట్టనని యెంతొ చెలిమిగఁ బలికిన-నవల సుయోధను నాసపఱుప |సీ|
పోరు చంపక చుట్టముల్ పోరనీల్గఁ
జూచు చుంటివి యేనాటి చుట్టమీవు?
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ, దాక్షిణ్యభావ
హత విమతజీవ, శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ! |తే|
కులగురు ద్వేషి నొజ్జలుగ వెన్కొని కాచి-నిష్టుర మంత్రముల్ నేర్చినావు,
పూర్వ దేవతలు కాఁపురమున్న పురియందు-వంచించి యగ్గిబెట్టించినావు,
తాతల తరమునఁ ద్రవ్వించిన పయోధి-పేరుగాఁ గొంత పూడ్పించినావు,
మునియౌటెఱుంగక మోహించి వచ్చిన-యెలనాఁగ ముక్కు గోయించినావు, |సీ|
బళిర! నీవంటి ధార్మికుఁ బ్రస్తుతింపఁ
గొదవ లింకేమి, కైవల్య మెదుట వచ్చు!
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ, దాక్షిణ్యభావ
హత విమతజీవ, శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ! |తే|
నాఁగలి రోఁకలన్నకు నిచ్చి శంఖాది-పంచాయుధములీవు పట్టినావు,
తాటి టెక్కెంబు కోల్తల పెద్ద కెత్తించి- గరుడధ్వజంబీవు గట్టినావు,
మద్యమగ్రజునకు మత్తిలఁ ద్రావించి-జున్నుపాల్పెరుగీవు జుఱ్ఱినావు
వెలరాని కఱవోని వలువ జ్యేష్ఠున కిచ్చి-కనకాంబరంబీవు గట్టినావు, |సీ|
తగవరివె యన్నదమ్ముల ధర్మమీవె
తీర్పవలెఁ గాని మఱి యొండు తీర్పఁగలఁడె
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ, దాక్షిణ్యభావ
హత విమతజీవ, శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ! |తే|
పక్షంబు గలదండ్రు పాండు పుత్రులయందు -పాండవుల్ పడినట్టి పాటులేమి!
పూర్వ జన్మమునందుఁ బూజించె గజమండ్రు -గజరాజు పొందిన గాసి యేమి!
యల కుచేలునకు బాల్య స్నేహితుఁడవండ్రు -నెఱిఁ గుచేలుఁడు పడ్డ నెవ్వ లేమి!
ప్రహ్లాదుఁ డాజన్మ భక్తి యుక్తుడండ్రు -ప్రహ్లాదుడొందిన బాధలేమి! |సీ|
యెంత యాలస్యమున వారినేలినాడ
విట్టిదే నీ దయారసంబెంచి చూడ!
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ, దాక్షిణ్యభావ
హత విమతజీవ, శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ! |తే|
రాజకార్య పరుండు తేజోబలాధికుఁ -డాంజనేయుఁడు భృత్యుడగుటఁ జేసి,
యమిత శౌర్యుఁడు ప్లవంగుమ కులేశుఁ డినజుఁ -డఱలేని స్నేహితుఁడగుటఁ జేసి,
విమత మర్మజ్ఞుండు విశ్వాస భరితాత్ముఁ -డల విభీషణు డాప్తుడగుటఁ జేసి,
సుమనస్సుల మనస్సులమృత వాక్యంబులన్ -బొసగ నాశీర్వదించుటను జేసి, |సీ|
లంక సాధించితివి గాని, లావు చేత
నిర్జరారుల గెలవంగ నీతరంబె?
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ, దాక్షిణ్యభావ
హత విమతజీవ, శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ! |తే|
ఆలు నిర్వాహకురాలు భూదేవియై - యఖిలభారకుఁడను నాఖ్యఁ దెచ్చెఁ
నిష్ట సంపన్ను రాలిందిర భార్యయై - కామితార్థదుఁడన్న ఘనతఁదెచ్చెఁ
గమల గర్భుఁడు సృష్టికర్త తనూజుఁడై - బహుకుటుంబకుఁడన్న బలిమిఁదెచ్చెఁ
గలుష విధ్వంసియౌ గంగ కుమారియై - పతిత పావనుఁడన్న ప్రతిభఁదెచ్చె |సీ|
నాండ్రు బిడ్డలుఁ దెచ్చు ప్రఖ్యాతిగాని
మొదటి నుండియు నీవు దామోదరుఁడవె
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ, దాక్షిణ్యభావ
హత విమతజీవ, శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ! |తే|
కవ్వడి కెంత చక్కగా బోధ చేసిన-నితర హింసాకర్మ మిష్ట పఱుప
రాయబారంబెంత రసికత నడపిన-ననికి భారతుల నాయుత్త పఱుప
విశ్వరూపంంబెంత విమలతఁ జూపిన-నోర్వని కురురాజు నులుకుపఱుప
విలుఁబట్టనని యెంతొ చెలిమిగఁ బలికిన-నవల సుయోధను నాసపఱుప |సీ|
పోరు చంపక చుట్టముల్ పోరనీల్గఁ
జూచు చుంటివి యేనాటి చుట్టమీవు?
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ, దాక్షిణ్యభావ
హత విమతజీవ, శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ! |తే|
కులగురు ద్వేషి నొజ్జలుగ వెన్కొని కాచి-నిష్టుర మంత్రముల్ నేర్చినావు,
పూర్వ దేవతలు కాఁపురమున్న పురియందు-వంచించి యగ్గిబెట్టించినావు,
తాతల తరమునఁ ద్రవ్వించిన పయోధి-పేరుగాఁ గొంత పూడ్పించినావు,
మునియౌటెఱుంగక మోహించి వచ్చిన-యెలనాఁగ ముక్కు గోయించినావు, |సీ|
బళిర! నీవంటి ధార్మికుఁ బ్రస్తుతింపఁ
గొదవ లింకేమి, కైవల్య మెదుట వచ్చు!
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ, దాక్షిణ్యభావ
హత విమతజీవ, శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ! |తే|
నాఁగలి రోఁకలన్నకు నిచ్చి శంఖాది-పంచాయుధములీవు పట్టినావు,
తాటి టెక్కెంబు కోల్తల పెద్ద కెత్తించి- గరుడధ్వజంబీవు గట్టినావు,
మద్యమగ్రజునకు మత్తిలఁ ద్రావించి-జున్నుపాల్పెరుగీవు జుఱ్ఱినావు
వెలరాని కఱవోని వలువ జ్యేష్ఠున కిచ్చి-కనకాంబరంబీవు గట్టినావు, |సీ|
తగవరివె యన్నదమ్ముల ధర్మమీవె
తీర్పవలెఁ గాని మఱి యొండు తీర్పఁగలఁడె
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ, దాక్షిణ్యభావ
హత విమతజీవ, శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ! |తే|
పక్షంబు గలదండ్రు పాండు పుత్రులయందు -పాండవుల్ పడినట్టి పాటులేమి!
పూర్వ జన్మమునందుఁ బూజించె గజమండ్రు -గజరాజు పొందిన గాసి యేమి!
యల కుచేలునకు బాల్య స్నేహితుఁడవండ్రు -నెఱిఁ గుచేలుఁడు పడ్డ నెవ్వ లేమి!
ప్రహ్లాదుఁ డాజన్మ భక్తి యుక్తుడండ్రు -ప్రహ్లాదుడొందిన బాధలేమి! |సీ|
యెంత యాలస్యమున వారినేలినాడ
విట్టిదే నీ దయారసంబెంచి చూడ!
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ, దాక్షిణ్యభావ
హత విమతజీవ, శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ! |తే|
రాజకార్య పరుండు తేజోబలాధికుఁ -డాంజనేయుఁడు భృత్యుడగుటఁ జేసి,
యమిత శౌర్యుఁడు ప్లవంగుమ కులేశుఁ డినజుఁ -డఱలేని స్నేహితుఁడగుటఁ జేసి,
విమత మర్మజ్ఞుండు విశ్వాస భరితాత్ముఁ -డల విభీషణు డాప్తుడగుటఁ జేసి,
సుమనస్సుల మనస్సులమృత వాక్యంబులన్ -బొసగ నాశీర్వదించుటను జేసి, |సీ|
లంక సాధించితివి గాని, లావు చేత
నిర్జరారుల గెలవంగ నీతరంబె?
చిత్ర చిత్ర ప్రభావ, దాక్షిణ్యభావ
హత విమతజీవ, శ్రీకాకుళాంధ్రదేవ! |తే|
దాశరథీ శతకము- కంచెర్ల గోపన్న
దాశరథీ శతకము
- కంచెర్ల గోపన్న ( రామదాసు)
కంటి నదీతటంబుఁ, బొడగంటిని భద్ర నగాధి వాసమున్,
గంటి నీలా తనూజ నురుకార్ముక మార్గణ శంఖచక్రముల్,
గంటిని మిమ్ము, లక్ష్మణునిఁ గంటిఁ, గృతార్థుడనైతి, నో జగ
త్కంటక దైత్య నిర్దళన, దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! |ఉ|
చక్కెరమాని వేము దినజాలిన కైవడి మానవాధముల్
పెక్కురు బక్కదైవముల వేమరుఁ గొల్చెదరట్ల కాదయా!
మ్రొక్కిన నీకు మ్రొక్కవలె, మోక్షమొసంగిన నీవ ఈవలెన్,
దక్కిన మాట లేమిటికి? దాశరథీ కరుణా పయోనిధీ! |ఉ|
చరణము సోకినట్టి శిల జవ్వని రూపగుటొక్క వింత, సు
స్థిరముగ నీటిపై గిరులు దేలిన దొక్కటి వింత, గాని, మీ
స్మరణ దనర్చు మానవులు సద్గతిఁ జెందిన దెంత వింత యీ
ధరను? ధరాత్మజా రమణ, దాశరథీ కరుణా పయోనిధీ! |చ|
చిక్కని పాలపై మిసిమిఁ జెందిన మీగడ పంచదారతో
మెక్కిన భంగి మీ విమల మేచక రూప సుధారసంబు నా
మక్కువ పళ్ళెరంబున సమాహిత దాస్యమనేటదో యిటన్
దక్కెనటంచు జుఱ్ఱెదను దాశరథీ కరుణా పయోనిధీ! |ఉ|
"పరమ దయానిధే! పతిత పావన నామ హరే!" యటంచును
స్థిరమతులై సదా భజన సేయు మాహాత్ముల పాద ధూళి నా
శిరమునఁ దాల్తు మీరటకుఁ జేరకుడనుచు యముండు కింకరో
త్కరముల కాన బెట్టునట దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! |చ|
భండన భీము డార్తజన బాంధవు డుజ్జ్వల బాణ తూణ కో
దండ కళా ప్రచండ భుజ తాండవ కీర్తికి, రామ మూర్తికిన్,
రెండవ సాటి దైవ మిక లేడనుచున్, గడగట్టి, భేరికా
దాండ డడాండ డాండ నినాదంబు లజాండము నిండ, మత్తవే
దండము నెక్కి చాటెదను! దాశరథీ కరుణా పయోనిధీ! |ఉత్పల మాల మాలిక|
ముప్పునఁ గాలకింకరులు ముంగిట వచ్చిన వేళ, రోగముల్
గొప్పరమైనచోఁ గఫము కుత్తుక నిండిన వేళ, బాంధవుల్
గప్పిన వేళ, మీ స్మరణ గల్గునొ గల్గదొ, నాటికిప్పుడే
తప్పక చేతు మీ భజన దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! |ఉ|
శ్రీ రఘురామ, చారు తులసీ దళ ధామ, శమ క్షమాది శృం
గార గుణాభిరామ, త్రిజగన్నుత శౌర్య రమాలలామ, దు
ర్వార కబంధ రాక్షస విరామ, జగజ్జన కల్మషార్ణవో
త్తారక నామ, భద్రగిరి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! |ఉ|
శ్రీరమ సీత గాగ, నిజసేవక బృందము వీర వైష్ణవా
చార జనంబుగాగ, విరజానది గౌతమిగా వికుంఠము
న్నారయ భద్ర శైల శిఖరాగ్రముగాగ వసించు చేతనో
ద్ధారకుడైన విష్ణుడవు దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! | ఉ |
సిరి గల నాడు, మైమరచి చిక్కిన నాడు, తలంచి పుణ్యముల్
పొరి పొరి చేయనైతి నని పొక్కినఁ గల్గునె? గాలి చిచ్చు పై
కెరలిన వేళ, డప్పి గొని కీడ్పడు వేళ, జలంబుఁ గోరి త
త్తరమునఁ ద్రవ్వినం గలదె? దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! |చ|
హలికునకున్ హలాగ్రమున నర్థము సేకురు భంగి, దప్పిచే
నలమటఁ జెందు వానికి సురాపగలో జలమబ్బినట్లు, దు
ర్మలిన మనోవికారినగు మర్త్యుని నన్నొడఁగూర్చి నీ పయిం
దలపు ఘటింపఁ జేసితివి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! |చ|
కంటి నదీతటంబుఁ, బొడగంటిని భద్ర నగాధి వాసమున్,
గంటి నీలా తనూజ నురుకార్ముక మార్గణ శంఖచక్రముల్,
గంటిని మిమ్ము, లక్ష్మణునిఁ గంటిఁ, గృతార్థుడనైతి, నో జగ
త్కంటక దైత్య నిర్దళన, దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! |ఉ|
చక్కెరమాని వేము దినజాలిన కైవడి మానవాధముల్
పెక్కురు బక్కదైవముల వేమరుఁ గొల్చెదరట్ల కాదయా!
మ్రొక్కిన నీకు మ్రొక్కవలె, మోక్షమొసంగిన నీవ ఈవలెన్,
దక్కిన మాట లేమిటికి? దాశరథీ కరుణా పయోనిధీ! |ఉ|
చరణము సోకినట్టి శిల జవ్వని రూపగుటొక్క వింత, సు
స్థిరముగ నీటిపై గిరులు దేలిన దొక్కటి వింత, గాని, మీ
స్మరణ దనర్చు మానవులు సద్గతిఁ జెందిన దెంత వింత యీ
ధరను? ధరాత్మజా రమణ, దాశరథీ కరుణా పయోనిధీ! |చ|
చిక్కని పాలపై మిసిమిఁ జెందిన మీగడ పంచదారతో
మెక్కిన భంగి మీ విమల మేచక రూప సుధారసంబు నా
మక్కువ పళ్ళెరంబున సమాహిత దాస్యమనేటదో యిటన్
దక్కెనటంచు జుఱ్ఱెదను దాశరథీ కరుణా పయోనిధీ! |ఉ|
"పరమ దయానిధే! పతిత పావన నామ హరే!" యటంచును
స్థిరమతులై సదా భజన సేయు మాహాత్ముల పాద ధూళి నా
శిరమునఁ దాల్తు మీరటకుఁ జేరకుడనుచు యముండు కింకరో
త్కరముల కాన బెట్టునట దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! |చ|
భండన భీము డార్తజన బాంధవు డుజ్జ్వల బాణ తూణ కో
దండ కళా ప్రచండ భుజ తాండవ కీర్తికి, రామ మూర్తికిన్,
రెండవ సాటి దైవ మిక లేడనుచున్, గడగట్టి, భేరికా
దాండ డడాండ డాండ నినాదంబు లజాండము నిండ, మత్తవే
దండము నెక్కి చాటెదను! దాశరథీ కరుణా పయోనిధీ! |ఉత్పల మాల మాలిక|
ముప్పునఁ గాలకింకరులు ముంగిట వచ్చిన వేళ, రోగముల్
గొప్పరమైనచోఁ గఫము కుత్తుక నిండిన వేళ, బాంధవుల్
గప్పిన వేళ, మీ స్మరణ గల్గునొ గల్గదొ, నాటికిప్పుడే
తప్పక చేతు మీ భజన దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! |ఉ|
శ్రీ రఘురామ, చారు తులసీ దళ ధామ, శమ క్షమాది శృం
గార గుణాభిరామ, త్రిజగన్నుత శౌర్య రమాలలామ, దు
ర్వార కబంధ రాక్షస విరామ, జగజ్జన కల్మషార్ణవో
త్తారక నామ, భద్రగిరి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! |ఉ|
శ్రీరమ సీత గాగ, నిజసేవక బృందము వీర వైష్ణవా
చార జనంబుగాగ, విరజానది గౌతమిగా వికుంఠము
న్నారయ భద్ర శైల శిఖరాగ్రముగాగ వసించు చేతనో
ద్ధారకుడైన విష్ణుడవు దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! | ఉ |
సిరి గల నాడు, మైమరచి చిక్కిన నాడు, తలంచి పుణ్యముల్
పొరి పొరి చేయనైతి నని పొక్కినఁ గల్గునె? గాలి చిచ్చు పై
కెరలిన వేళ, డప్పి గొని కీడ్పడు వేళ, జలంబుఁ గోరి త
త్తరమునఁ ద్రవ్వినం గలదె? దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! |చ|
హలికునకున్ హలాగ్రమున నర్థము సేకురు భంగి, దప్పిచే
నలమటఁ జెందు వానికి సురాపగలో జలమబ్బినట్లు, దు
ర్మలిన మనోవికారినగు మర్త్యుని నన్నొడఁగూర్చి నీ పయిం
దలపు ఘటింపఁ జేసితివి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! |చ|
శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకము - ధూర్జటి
శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకము
-ధూర్జటి
ఏ వేదంబుఁ బఠించె లూత, భుజంగమే శాస్త్రముల్చూచెఁ, దా
నే విద్యాభ్యసనం బొనర్చెఁ గరి, చెంచే మంత్ర మూహించె, బో
ధా విర్భావ నిదానముల్ చదువులయ్యా? కావు ! మీ పాద సం
సేవాసక్తియె కాక జంతు తతికిన్ శ్రీ కాళ హస్తీశ్వరా ! | శా |
ఒక పూఁటించుక కూడు తక్కువగునే నోర్వంగఁలేఁ, డెండ కో
పక నీడ న్వెదకున్, చలిం జడిసి కుంపట్లెత్తికోఁజూచు, వా
నకు నిండ్లిండ్లును దూఱు నీ తనువు, దీనన్వచ్చు సౌఖ్యంబు రో
సి కడాసింపరుగాక మర్త్యులకటా శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | మ |
అంతా మిథ్య తలంచి చూచిన, నరుడట్లౌ టెరింగిన్, సదా
కాంత, ల్పుత్రులు, నర్థమున్, తనువు నిక్కంబంచు మోహార్ణవ
భ్రాంతిఁ జెంది చరించుఁ గాని; పరమార్థంబైన నీ యందుఁ దా
జింతాకంతయుఁ జింత నిల్పడుఁ గదా శ్రీ కాళ హస్తీశ్వరా ! | శా |
కాయల్గాచె వధూనఖాగ్రములచేఁ గాయంబు, వక్షోజముల్
రాయన్ రాపడె రొమ్ము, మన్మథ విహార క్లేశ విభ్రాంతిచేఁ
బ్రాయంబాయెను, బట్ట కట్టెఁ దల, చెప్పన్ రోఁత సంసార మేఁ
జేయంజాల విరక్తుఁ జేయఁగదవే శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | శా |
కాలద్వార కవాట బంధనము, దుష్కాల ప్రయాణ క్రియా
లీలా జాలక చిత్రగుప్త ముఖ వల్మీకోగ్ర జిహ్వాద్భుత
వ్యాళ వ్యాళ విరోధి, మృత్యు ముఖ దంష్ట్రాహార్య వజ్రంబు, ది
క్చేలాలంకృత నీదు నామ మరయన్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | శా |
జలకంబుల్ రసము, లప్రసూనములు వాచాబంధము, ల్వాద్యము
లల శబ్దధ్వను, లంచితాంబర మలంకారంబు, దీప్తల్ మెఱుం
గులు, నైవేద్యము మాధురీమహిమగాఁ గొల్తున్నినుం భక్తిరం
జిల దివ్యార్చన గూర్చి నేర్చిన క్రియన్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | మ |
తనువెందాక ధరిత్రి నుండు నను నందాక న్మహారోగ దీ
పన దుఃఖాదులఁ బొందకుండ ననుకంపాదృష్టి వీక్షించి, యా
వెనుక న్నీ పద పద్మముల్గొలుచుచు న్విశ్వ ప్రపంచంబుఁ బా
సిన చిత్తంబున నుండఁజేయగదవే శ్రీ కాళ హస్తీశ్వరా ! | మ |
తరగల్, పిప్పల పత్రముల్, మెరుగుటద్దంబుల్, మరుద్దీపముల్,
కరికర్ణాంతము, లెండమావుల తతుల్, ఖద్యోత కీట ప్రభల్,
సురవీథీ లిఖితాక్షరంబు, లసువుల్, జ్యోత్స్నా పయఃపిండముల్
సిరు, లందేల మదాంధులౌదురు జనుల్, శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | మ |
నిన్నున్ నమ్మిన రీతి నమ్మనొరులన్, నీకన్న నాకెన్న లే
రన్నల్దమ్ములు, తల్లిదండ్రులు, గురుం, డాపత్సహాయుండు నా
యన్నా ! యెన్నడు నన్ను సంస్మృతి విషాదాంబోధి దాటించి య
చ్ఛిన్నానంద సుఖాబ్ధిఁ దేల్చెదొ కదే శ్రీ కాళ హస్తీశ్వరా ! | శా |
నీకున్ మాంసము వాంఛయేని కఱవా నీ చేత లేడుండఁగా,
జోకైనట్టి కుఠారముండ, ననలజ్యోతుండ, నీరుండఁగా,
బాకంబొప్ప ఘటించి, చేతి పునుకన్ భక్షింప కా బోయచేఁ
జేకొం టెంగిలి మాంస మిట్లు దగునా శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | శా |
పదునాల్గేలె మహాయుగంబులొక భూపాలుండు, చెల్లించె న
య్యుదయాస్తాచల సంధి నాజ్ఞ నొకఁడాయుష్మంతుఁడై, వీరియ
భ్యుదయం బెవ్వరు చెప్పఁగా వినరొ, యల్పుల్మత్తులై యేల చ
చ్చెదరో రాజులమంచు నక్కటకటా శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | మ |
పుడమి న్నిన్నొక బిల్వ పత్త్రమున నేఁ బూజించి పుణ్యంబునుం
బడయన్; నేరక పెక్కు దైవంబులకుం బప్పుల్, ప్రసాదంబులుం,
గుడుముల్, దోసెలు, సారె సత్తు, లటుకుల్, గుగ్గిళ్ళునుం బెట్టుచుం
జెడి యెందుం గొఱగాక పోదు రకటా శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | మ |
మును నేఁ బుట్టిన పుట్టులెన్ని గలవో ? మోహంబుచే నందుఁ జే
సిన కర్మంబుల ప్రోవులెన్ని గలవో ? చింతించినంగాన నీ
జననంబేయని యున్న వాడ, నిదియే చాలింపవే నిన్నుఁ గొ
ల్చిన పుణ్యంబునకుం గృపారతుడవై శ్రీ కాళ హస్తీశ్వరా ! | మ |
సంతోషించితిఁ జాలుఁ జాలు రతిరాజద్వార సౌఖ్యంబులన్
శాంతింబొందితిఁ జాలుఁ జాలు బహురాజద్వార సౌఖ్యంబులన్
శాంతింబొందెదఁ జూపు బ్రహ్మపదరాజద్వార సౌఖ్యంబు ని
శ్చింతన్ శాంతుఁడ నౌదు నీ కరుణచే శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | శా |
ఏ వేదంబుఁ బఠించె లూత, భుజంగమే శాస్త్రముల్చూచెఁ, దా
నే విద్యాభ్యసనం బొనర్చెఁ గరి, చెంచే మంత్ర మూహించె, బో
ధా విర్భావ నిదానముల్ చదువులయ్యా? కావు ! మీ పాద సం
సేవాసక్తియె కాక జంతు తతికిన్ శ్రీ కాళ హస్తీశ్వరా ! | శా |
ఒక పూఁటించుక కూడు తక్కువగునే నోర్వంగఁలేఁ, డెండ కో
పక నీడ న్వెదకున్, చలిం జడిసి కుంపట్లెత్తికోఁజూచు, వా
నకు నిండ్లిండ్లును దూఱు నీ తనువు, దీనన్వచ్చు సౌఖ్యంబు రో
సి కడాసింపరుగాక మర్త్యులకటా శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | మ |
అంతా మిథ్య తలంచి చూచిన, నరుడట్లౌ టెరింగిన్, సదా
కాంత, ల్పుత్రులు, నర్థమున్, తనువు నిక్కంబంచు మోహార్ణవ
భ్రాంతిఁ జెంది చరించుఁ గాని; పరమార్థంబైన నీ యందుఁ దా
జింతాకంతయుఁ జింత నిల్పడుఁ గదా శ్రీ కాళ హస్తీశ్వరా ! | శా |
కాయల్గాచె వధూనఖాగ్రములచేఁ గాయంబు, వక్షోజముల్
రాయన్ రాపడె రొమ్ము, మన్మథ విహార క్లేశ విభ్రాంతిచేఁ
బ్రాయంబాయెను, బట్ట కట్టెఁ దల, చెప్పన్ రోఁత సంసార మేఁ
జేయంజాల విరక్తుఁ జేయఁగదవే శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | శా |
కాలద్వార కవాట బంధనము, దుష్కాల ప్రయాణ క్రియా
లీలా జాలక చిత్రగుప్త ముఖ వల్మీకోగ్ర జిహ్వాద్భుత
వ్యాళ వ్యాళ విరోధి, మృత్యు ముఖ దంష్ట్రాహార్య వజ్రంబు, ది
క్చేలాలంకృత నీదు నామ మరయన్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | శా |
జలకంబుల్ రసము, లప్రసూనములు వాచాబంధము, ల్వాద్యము
లల శబ్దధ్వను, లంచితాంబర మలంకారంబు, దీప్తల్ మెఱుం
గులు, నైవేద్యము మాధురీమహిమగాఁ గొల్తున్నినుం భక్తిరం
జిల దివ్యార్చన గూర్చి నేర్చిన క్రియన్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | మ |
తనువెందాక ధరిత్రి నుండు నను నందాక న్మహారోగ దీ
పన దుఃఖాదులఁ బొందకుండ ననుకంపాదృష్టి వీక్షించి, యా
వెనుక న్నీ పద పద్మముల్గొలుచుచు న్విశ్వ ప్రపంచంబుఁ బా
సిన చిత్తంబున నుండఁజేయగదవే శ్రీ కాళ హస్తీశ్వరా ! | మ |
తరగల్, పిప్పల పత్రముల్, మెరుగుటద్దంబుల్, మరుద్దీపముల్,
కరికర్ణాంతము, లెండమావుల తతుల్, ఖద్యోత కీట ప్రభల్,
సురవీథీ లిఖితాక్షరంబు, లసువుల్, జ్యోత్స్నా పయఃపిండముల్
సిరు, లందేల మదాంధులౌదురు జనుల్, శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | మ |
నిన్నున్ నమ్మిన రీతి నమ్మనొరులన్, నీకన్న నాకెన్న లే
రన్నల్దమ్ములు, తల్లిదండ్రులు, గురుం, డాపత్సహాయుండు నా
యన్నా ! యెన్నడు నన్ను సంస్మృతి విషాదాంబోధి దాటించి య
చ్ఛిన్నానంద సుఖాబ్ధిఁ దేల్చెదొ కదే శ్రీ కాళ హస్తీశ్వరా ! | శా |
నీకున్ మాంసము వాంఛయేని కఱవా నీ చేత లేడుండఁగా,
జోకైనట్టి కుఠారముండ, ననలజ్యోతుండ, నీరుండఁగా,
బాకంబొప్ప ఘటించి, చేతి పునుకన్ భక్షింప కా బోయచేఁ
జేకొం టెంగిలి మాంస మిట్లు దగునా శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | శా |
పదునాల్గేలె మహాయుగంబులొక భూపాలుండు, చెల్లించె న
య్యుదయాస్తాచల సంధి నాజ్ఞ నొకఁడాయుష్మంతుఁడై, వీరియ
భ్యుదయం బెవ్వరు చెప్పఁగా వినరొ, యల్పుల్మత్తులై యేల చ
చ్చెదరో రాజులమంచు నక్కటకటా శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | మ |
పుడమి న్నిన్నొక బిల్వ పత్త్రమున నేఁ బూజించి పుణ్యంబునుం
బడయన్; నేరక పెక్కు దైవంబులకుం బప్పుల్, ప్రసాదంబులుం,
గుడుముల్, దోసెలు, సారె సత్తు, లటుకుల్, గుగ్గిళ్ళునుం బెట్టుచుం
జెడి యెందుం గొఱగాక పోదు రకటా శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | మ |
మును నేఁ బుట్టిన పుట్టులెన్ని గలవో ? మోహంబుచే నందుఁ జే
సిన కర్మంబుల ప్రోవులెన్ని గలవో ? చింతించినంగాన నీ
జననంబేయని యున్న వాడ, నిదియే చాలింపవే నిన్నుఁ గొ
ల్చిన పుణ్యంబునకుం గృపారతుడవై శ్రీ కాళ హస్తీశ్వరా ! | మ |
సంతోషించితిఁ జాలుఁ జాలు రతిరాజద్వార సౌఖ్యంబులన్
శాంతింబొందితిఁ జాలుఁ జాలు బహురాజద్వార సౌఖ్యంబులన్
శాంతింబొందెదఁ జూపు బ్రహ్మపదరాజద్వార సౌఖ్యంబు ని
శ్చింతన్ శాంతుఁడ నౌదు నీ కరుణచే శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | శా |
కృష్ణ శతకము
కృష్ణ శతకము
అక్రూర వరద, మాధవ,
చక్రాయుధ, ఖడ్గపాణి, శార్ఙ్గి (శౌరి), ముకుందా,
శక్రాది దివిజ సన్నుత,
శుక్రార్చిత నన్నుఁ గరుణఁ జూడుము కృష్ణా! |క|
కుంభీంద్ర వరద, కేశవ,
జంభాసురవైరి, దివిజ సన్నుత చరితా,
యంభోజనేత్ర, జలనిధి
గంభీరుడ, నన్నుఁ గావు కరుణను కృష్ణా! |క|
చుక్కల నెన్నగ వచ్చును,
గ్రక్కున భూ రేణువులను గణుతింపనగున్,
జొక్కపు నీ గుణజాలము
నక్కజమగు లెక్క పెట్ట నజునకు కృష్ణా! |క|
దండమయా విశ్వంభర!
దండమయా పుండరీకదళ నేత్ర హరీ!
దండమయా కరుణానిధి!
దండమయా నీకు నెపుడు దండము కృష్ణా! |క|
దివిజేంద్ర సుతుని జంపియు
రవి సుతు రక్షించినావు రఘురాముఁడవై;
దివిజేంద్ర సుతుని గాచియు
రవి సుతుఁ బరిమార్చి తౌర రణమున కృష్ణా! |క|
దిక్కెవ్వరు ప్రహ్లాదుకు,
దిక్కెవ్వరు పాండుసుతుల, దీనుల కెపుడున్
దిక్కెవ్వర య్యహల్యకు
దిక్కెవ్వరు, నీవె నాకు దిక్కవు కృష్ణా! |క|
నారాయణ, పరమేశ్వర,
ధారాధర, నీలదేహ, దానవవైరీ,
క్షీరాబ్ధిశయన, యదుకుల
వీరా, ననుగావు కరుణవెలయగ కృష్ణా! |క|
నారాయణ లక్ష్మీపతి!
నారాయణ వాసుదేవ, నందకుమారా!
నారాయణ నిను నమ్మితి,
నారాయణ నన్నుఁ బ్రోవు నగధర కృష్ణా! |క|
నీవే తల్లివి, తండ్రివి,
నీవే నా తోడు నీడ, నీవే సఖుడౌ,
నీవే గురుడవు, దైవము,
నీవే నా పతియు, గతియు నిజముగ కృష్ణా! |క|
మడుగుకుఁజని కాళింగుని
పడగలపై భరతశాస్త్ర పద్ధతి వెలయం
గడు వేడుకతో నాడెడు
నడుగులు నేమదిని దాల్తు నచ్యుత కృష్ణా! |క|
హరి ! నీవే దిక్కు నాకును!
సిరితో యేతెంచి మకరి శిక్షించి దయన్
పరమేష్ఠి, సురలు బొగడఁగఁ,
గరిఁ గాచిన రీతి నన్నుఁ గావుము కృష్ణా! |క|
హరియను రెండక్షరములు
హరియించును పాతకంబు లంబుజనాభా,
హరి నీ నామ మహత్వము,
హరి హరి, పొగడంగ వశమె హరి శ్రీకృష్ణా! |క|
అక్రూర వరద, మాధవ,
చక్రాయుధ, ఖడ్గపాణి, శార్ఙ్గి (శౌరి), ముకుందా,
శక్రాది దివిజ సన్నుత,
శుక్రార్చిత నన్నుఁ గరుణఁ జూడుము కృష్ణా! |క|
కుంభీంద్ర వరద, కేశవ,
జంభాసురవైరి, దివిజ సన్నుత చరితా,
యంభోజనేత్ర, జలనిధి
గంభీరుడ, నన్నుఁ గావు కరుణను కృష్ణా! |క|
చుక్కల నెన్నగ వచ్చును,
గ్రక్కున భూ రేణువులను గణుతింపనగున్,
జొక్కపు నీ గుణజాలము
నక్కజమగు లెక్క పెట్ట నజునకు కృష్ణా! |క|
దండమయా విశ్వంభర!
దండమయా పుండరీకదళ నేత్ర హరీ!
దండమయా కరుణానిధి!
దండమయా నీకు నెపుడు దండము కృష్ణా! |క|
దివిజేంద్ర సుతుని జంపియు
రవి సుతు రక్షించినావు రఘురాముఁడవై;
దివిజేంద్ర సుతుని గాచియు
రవి సుతుఁ బరిమార్చి తౌర రణమున కృష్ణా! |క|
దిక్కెవ్వరు ప్రహ్లాదుకు,
దిక్కెవ్వరు పాండుసుతుల, దీనుల కెపుడున్
దిక్కెవ్వర య్యహల్యకు
దిక్కెవ్వరు, నీవె నాకు దిక్కవు కృష్ణా! |క|
నారాయణ, పరమేశ్వర,
ధారాధర, నీలదేహ, దానవవైరీ,
క్షీరాబ్ధిశయన, యదుకుల
వీరా, ననుగావు కరుణవెలయగ కృష్ణా! |క|
నారాయణ లక్ష్మీపతి!
నారాయణ వాసుదేవ, నందకుమారా!
నారాయణ నిను నమ్మితి,
నారాయణ నన్నుఁ బ్రోవు నగధర కృష్ణా! |క|
నీవే తల్లివి, తండ్రివి,
నీవే నా తోడు నీడ, నీవే సఖుడౌ,
నీవే గురుడవు, దైవము,
నీవే నా పతియు, గతియు నిజముగ కృష్ణా! |క|
మడుగుకుఁజని కాళింగుని
పడగలపై భరతశాస్త్ర పద్ధతి వెలయం
గడు వేడుకతో నాడెడు
నడుగులు నేమదిని దాల్తు నచ్యుత కృష్ణా! |క|
హరి ! నీవే దిక్కు నాకును!
సిరితో యేతెంచి మకరి శిక్షించి దయన్
పరమేష్ఠి, సురలు బొగడఁగఁ,
గరిఁ గాచిన రీతి నన్నుఁ గావుము కృష్ణా! |క|
హరియను రెండక్షరములు
హరియించును పాతకంబు లంబుజనాభా,
హరి నీ నామ మహత్వము,
హరి హరి, పొగడంగ వశమె హరి శ్రీకృష్ణా! |క|
దీనికి సబ్స్క్రయిబ్ చేయి:
పోస్ట్లు (Atom)