అంతర్జాతీయ మాతృభాషా దినోత్సవ శుభాకాంక్షలు

నేడు అంతర్జాతీయ మాతృభాషా దినోత్సవం

     

 భాష.. మనం మాట్లాడే పదాల కలయిక.. భావాలను తెలపడానికి, ఎదుటివారికి మన మదిలో మాటలు చెప్పడానికి ఉపయోగపడే సాధనం. కాగా నేడు అంతర్జాతీయ మాతృభాషా దినోత్సవం. అన్ని భాషల్లో తెలుగు భాష స్థానం ప్రత్యేకం. మన మాతృభాష, అచ్చమైన, స్వచ్చమైన పదాల మిళితం.. అందమైన సరస్సులో విరబూసిన తామర పువ్వుల సోయగం.. తెలుగు కవుల హృదయాల నుండి జారువాలిన మన భాషను వర్ణించడం ఎవరి తరం కాదు.. అలాంటి మన దేశంలో ప్రస్తుతం తెలుగు కనుమరుగు అయ్యే పరిస్థితి వచ్చింది. ఎంతో కాలంగా మనల్ని పరిపాలించిన బ్రిటిష్ వారు వారి ఆంగ్ల భాషను మనమీద రుద్దిపోయారు.

అభివృద్ధి అనే పేరుతో ఆంగ్లం మోజులో అమ్మ భాషను విస్మరిస్తున్న మన సమాజం ఒక్కసారి ఆలోచించాలి. ప్రపంచంలో మొత్తం 6000 భాషలు ఉన్నాయి. అందులో చాలా భాషలు కనుమరుగయ్యే స్థితికి వచ్చాయి. 1952 ఫిబ్రవరి 21 న బెంగాలీ భాష ఉద్యమ అల్లర్లలో నలుగురు యువకులు మృతి చెందడంతో ఆ రోజుకు గుర్తుగా అంతర్జాతీయ మాతృభాషా దినోత్సవాన్ని నిర్వహిస్తున్నారు. 'అ' అక్షరం తో మొదలయ్యే తెలుగు లో అమ్మదనం, కమ్మదనం కలిపిన పదాల సమ్మేళనం మరుపులేని జ్ఞాపకం. అలాంటి తెలుగు మాట్లాడాలంటే చాలా మంది అవమానంగా భావిస్తున్నారు. పొరుగు రాష్ట్రాలైన తమిళనాడు, కర్ణాటక తమ మాతృభాషా కోసం ఎంతో పరితపిస్తుంటే మనం మాత్రం వెగటుగా చూడటం భాదాకరమైన విషయం.

బ్రతకడం కోసం పరభాషను నేర్చుకోవడంలో తప్పులేదు. అలాగని మన భాషను విస్మరించడం తగదు. ప్రభుత్వం ఎన్ని కార్యక్రమాలను చేపట్టినా సమాజంలో సామాజిక స్పృహ లేకపోతే, ఎన్ని కార్యాలు చేసినా అవి బూడిదలో పోసిన పన్నీరే అవుతాయి. అందుకే మనం మేల్కోవాలి... మన భాషను మాట్లాడుదాం.. తెలుగుని వెలుగుల చాటుదాం.. ఆచరిద్దాం..ఆలోచించండి.

అమ్మను ప్రేమించండి... మాతృభాషను  గౌరవించండి...

అంతర్జాతీయ   మాతృభాషా దినోత్సవ 

శుభాకాంక్షలు

తుమ్ముకు తమ్ముడు..దశదిశలా.,

తుమ్ముకు తమ్ముడు..దశదిశలా.,

డ్రేగన్ వుహాన్ ఉమ్మింది

ఉపద్రవం గా మారింది

హచ్-ఉచ్ఛిష్ఠ కరోనా

మందులకందని-ఆనైజం

సమస్త విశ్వం తాకింది

చైనా కరోన ఈ నా ధరాన

వెంట్రుక వాసికి వెయ్యోవంతు

అంతుబట్టని మహమ్మారిగా

కోవిడ్19 ప్రాపంచీకరణ

ముట్టుకుంటే అంటుకుంటా

చుట్ట బెడతా

చూడు నా ప్రతాపం

కట్టగీసిన గట్టుగట్టినా

చైనాగోడలనే దాటుకుంటూ

ఉనికి చాటితి ఉలికిపడగా

కర్కశ రక్కసి కరాళ హేలన

భూమిపైన గాలిలోనా

జలములందున ఉండనట్టే

పంచభూతములందు ఇమడను

పాంచభౌతిక వ్యాప్తి గలిగి

ఇంచుమించు ముంచువరకు

సంచితంబుల వ్రాలు నా చెల్లుచీటీ 

చిరునామా చెప్పను

మీసం మెలేయు మీహాసం

నాముట్టడి కట్టడి

చేయలేని ప్రబలదోషం

ముట్టుకుంటివా దిట్టగ‌రాదు

ఓ తీర్థంకరా!

కరచాలన వరమేళన నమస్కృతులు

ఒద్దిక మీర ముద్దుగబ్రతికే విశ్వంభరలో

హద్దులుచెరపి బుద్ధుల పద్దులనేమార్చి

అంటగాగుతూ ఒకటేనంటావ్ వుంటావ్

నాగరీకమై సాగనంపగా నేనొస్తావుంటే...

కరోన మహాబిరాన నీదారెటు గోదారేనా?

స్వార్థపు అర్ధమే పరమార్ధంగా

అర్థంపర్థంలేని-జావగారిన యావలతో 

ఇహపరలోకాలకు సోపానంగా

ఉఛ్ఛిష్ఠ కశ్మలంలో మనం-

జనం- నలగడమే మనుగడా?

జవాబులేని ప్రశ్నలుండవు-నిజమే గాని

ప్రశ్నార్థకమైన బ్రతుకులు నేటికీ లే వా?

 మసిలి తెలుసుకో మనీషి

 మలికితనం నీలోనే సన్నాసి 

 కరోనవైపరీత్య అస్తిమత్వ కన్నీళ్లు

 కొన్నాళ్ళే ...ఇంకొన్నాళ్ళే....

 ఆశావహ దార్శనికత్వం

 తత్వం....మానవత్వం

 సత్యం ..నిత్యగత్యం..జగత్వం

తెలుసుకోవలసినవి

తెలుసుకోవలసినవి..
షడ్గుణాలు....
హిందూ సాంప్రదాయం ప్రకారం మనలోని 6 గుణాలుంటాయి.
అవి.
1. కామం
2. క్రోధం
3. లోభం
4. మోహం
5. మదం
6. మత్సరం...

షట్చక్రాలు...
మానవుని శరీరం లోని వెన్నుపూసలో ఉండే ,
దిగువ చెప్పిన ఆరు సూక్ష్మ స్థానాలను షట్చక్రాలు అంటారు

1. మూలాధార చక్రము
2. స్వాధిష్ఠాన చక్రము
3. మణిపూరక చక్రము
4. అనాహత చక్రము
5. విశుద్ధ చక్రము
6. ఆజ్ఞా చక్రము

షడ్విధ రసములు......

1. ఉప్పు
2. పులుపు
3. కారం
4. తీపి
5. చేదు
6. వగరు...

షడృతువులు.....

1. వసంత ఋతువు
2. గ్రీష్మ ఋతువు
3. వర్ష ఋతువు
4. శరదృతువు
5. హేమంత ఋతువు
6. శిశిర ఋతువు.....

సప్త గిరులు...
కలియుగ ప్రత్యక్ష దైవం వెంకటెశ్వర స్వామి కొలువై ఉన్న తిరుపతిలో
ఏడు కొండలు  సప్త గిరులు అని అంటారు.
అవి.
1 శేషాద్రి
2 నీలాద్రి
3 గరుడాద్రి
4 అంజనాద్రి
5 వృషభాద్రి
6 నారాయణాద్రి
7 వేంకటాద్రి....

సప్త స్వరాలు.....
భారతీయ సంగీతంలో 7 స్వరాలు కలవు.
వీటినే సప్త స్వరాలు అని పిలుస్తారు.
అవి.
1. స = షడ్జమం (నెమలి క్రేంకారం)
2. రి = రిషభం (ఎద్దు రంకె)
3. గ = గాంధర్వం (మేక అరుపు)
4. మ = మధ్యమం (క్రౌంచపక్షి కూత)
5. ప = పంచమం (కోయిల కూత)
6. ధ = ధైవతం (గుర్రం సకిలింత)
7. ని = నిషాదం (ఏనుగు ఘీంకారం)...

సప్త ద్వీపాలు....
బ్రహ్మాండ పురాణములోను, మహాభారతంలోను,
భాగవతం  లోను సప్త ద్వీపాలగురించి ప్రస్తావన ఉంది.
అవి .
1. జంబూద్వీపం - అగ్నీంద్రుడు
2. ప్లక్షద్వీపం - మేధాతిథి
3. శాల్మలీద్వీపం - వపుష్మంతుడు
4. కుశద్వీపం - జ్యోతిష్మంతుడు
5. క్రౌంచద్వీపం - ద్యుతిమంతుడు
6. శాకద్వీపం - హవ్యుడు
7. పుష్కరద్వీపం - సేవనుడు....

సప్త నదులు.....

1. గంగ
2. యమున
3. సరస్వతి
4. గోదావరి
5. సింధు
6. నర్మద
7. కావేరి

సప్త అధొలోకములు.....
1. అతలము
2. వితలము
3. సుతలము
4. తలాతలము
5. రసాతలము
6. మహాతలము
7. పాతాళము

....సప్త ఋషులు.......
1.వశిష్టుడు
2.ఆత్రి
3.గౌతముడు
4.కశ్యపుడు
5.భరద్వాజుడు
6.జమదగ్ని
7.విశ్వామిత్రుడు

పురాణాలలో అష్టదిగ్గజాలు.....

1. ఐరావతం
2. పుండరీకం
3. వామనం
4. కుముదం
5. అంజనం
6. పుష్పదంతం
7. సార్వభౌమం
8. సుప్రతీకం

.అష్ట జన్మలు.....

1.దేవ జన్మ
2. మనుష్య జన్మ
3. రాక్షస జన్మ
4. పిచాచ జన్మ
5. పశు జన్మ
6. పక్షి జన్మ
7. జలజీవ జన్మ
8. కీటక జన్మ

అష్ట భార్యలు...
శ్రీకృష్ణుడి ఎనిమిది మంది భార్యలును
అష్ట భార్యలు లేదా అష్టమహిషులు అని అంటారు.
వారు
1. రుక్మిణి
2. సత్యభామ
3. జాంబవతి
4. మిత్రవింద
5. భద్ర
6. సుదంత
7. కాళింది
8. లక్షణ
అష్ట కష్టములు....

1. ఋణము
2. యాచన
3. ముసలితనము
4. వ్యభిచారము
5. దొంగతనము
6. దారిద్ర్యము
7. రోగము
8. ఎంగిలి తిని బ్రతుకుట

అష్ట కర్మలు.....

1. స్నానము
2. సంధ్య
3. జపము
4. హూమము
5. స్వాధ్యాయము
6. దేవ పూజ
7. ఆతిధ్యము
8. వైశ్వేదేవము

అష్టభాషలు....
1. సంస్కృతము
2. ప్రాకృతము
3. శౌరసేని
4. మాగధి
5. పైశాచి
6. సూళికోక్తి
7. అపభ్రంశము
8. ఆంధ్రము

నవధాన్యాలు.....
మన నిత్య జీవితంలో ఉపయోగించే
9 రకాల ధాన్యాలను నవ దాన్యాలు అని పిలుస్తారు ....

గోధుమలు ,వడ్లు ,పెసలు,
శనగలు , కందులు , అలసందలు,
నువ్వులు, మినుములు ,ఉలవలు....

నవ రత్నాలు.....
1.మౌక్తికం = ముత్యము
2.మాణిక్యం = కెంపు
3.వైఢూర్యం = రత్నం
4.గోమేదికం = పసుపురంగులోని ఒక రత్నం
5.వజ్రం
6.విద్రుమం = పగడం
7.పుష్యరాగం = తెల్లటి మణి
8.మరకతం = పచ్చ
9.నీలమణి

నవధాతువులు....
1. బంగారం
2. వెండి
3.ఇత్తడి
4.సీసం
5.రాగి
6.తగరం
7.ఇనుము
8.కంచు
9.కాంతలోహం

నవబ్రహ్మలు.....
1.మరీచి
2.భరద్వాజుడు
3.అంగీరసుడు
4.పులస్త్యుడు
5.పులహుడు
6.క్రతువు
7.దక్షుడు
8.వసిష్టుడు
9.వామదేవుడు

నవదుర్గలు....

1 శైలపుత్రి దుర్గ
2 బ్రహ్మచారిణి దుర్గ
3 చంద్రఘంట దుర్గ
4 కూష్మాండ దుర్గ
5 స్కందమాత దుర్గ
6 కాత్యాయని దుర్గ
7 కాళరాత్రి దుర్గ
8 మహాగౌరి దుర్గ
9 సిద్ధిధాత్రి దుర్గ

దశ దిశలు...
1. తూర్పు
2. ఆగ్నేయం
3. దక్షిణం
4. నైఋతి
5. పడమర
6. వాయువ్యం
7. ఉత్తరం
8. ఈశాన్యం
9.భూమి (క్రింది ప్రక్క)
10.ఆకాశం (పైకి)

దశావతారాలు....
1. మత్స్యావతారము
2. కూర్మావతారము
3. వరాహావతారము
4. నృసింహావతారము లేదా నరసింహావతారము
5. వామనావతారము
6. పరశురామావతారము
7. రామావతారము
8. కృష్ణావతారము
9. బుద్ధావతారము
10. కల్క్యావతారము

దశవిధ బలములు...
1. విద్యా బలము
2.కులినితా బలము
3.స్నేహ బలము
4.బుద్ది బలము
5.ధన బలము
6.పరివార బలము
7.సత్య బలము
8. సామర్ద్య బలము
9. జ్ఞాన బలము
10. దైవ బలము

9 class telugu FAs

9 class telugu FAs by Pantula Venkata Radhakrishna on Scribd

ICT TRAINING FOR TEACHERS - Matireal

D 1 s 1 ict_importance_mkr from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

Hot potatoes from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

Authoring tool from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

adhaar enabled biometric attendance from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

e-hazer presentation from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

E haazar from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

Aadhaar authentication school attendance from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

CONTINUOUS COMPREHENSIVE EVALUATION from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

Ict trainings udise from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

Virtual class room from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

Dcr from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

Ict dcr from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

Oer foss from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

Pnr apek x from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

APEKX - Tpack from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

Apekx Total from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

Apekx from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

Teacher & Student Information - System from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

SIS from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

IT-Initiatives from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

తెలుగు పదవ తరగతి ఎఫ్. ఏ మరియు ప్రాజెక్టులు

Telugu 10 class FA & Projects.pdf      

Telugu 10 Class FA & Projects by Pantula Venkata Radhakrishna on Scribd

 if you want to download click the link below and sign up in Scribd 

https://www.scribd.com/document/349834221/Telugu-10-Class-FA-Projects#download&from_embed

మొల్ల రామాయణం

http://musicandmantra.blogspot.in/2011/08/molla-ramayanam-balakanda.html?m=1

Parakri vyakaranam telugu

Parakri vyakaranam telugu from Parakrijaya astro Pen Name Parakri

Demo of HotPotatoes 6 JQuiz

తెలుగు - శాంతి కాంక్ష

తెలుగు - శాంతి కాంక్ష

Quiz

 

1. శాంతి కాంక్ష పాఠ్యభాగ రచయిత ఎవరు?
   1.   నన్నయ్య
   2.   చిన్నయసూరి
   3.   తిక్కన సోమయాజి
   4.   ఎర్రన

శ్రీ హేవళంబి నామ సంవత్సర ఉగాది పంచాంగ శ్రవణం - రాశి ఫలితాలు

శ్రీ హేవళంబి నామ సంవత్సర ఉగాది పంచాంగ శ్రవణం - రాశి ఫలితాలు

https://issuu.com/parakri/docs/sri_hevilambi_nama_samvatsara_rasi_

Download

Sri Hevilambi Nama Samvatsara Rasi Phalalu 2017-18 by Pantula Venkata Radhakrishna on Scribd

 Ugadi Rasi Phalalu/Raasi Phalalu Ugadi Predictions for the Year 2017 - 2018 Telugu New Year Sri Hevilambi Nama Samvatsara Rasi Phalalu and Telugu Astrology By Kavita Siromani,  Daivajna:  Pantula Venkata RadhaKrishna (Parakri) And Pantula Jaya Maheswari.

#teluguAstrology, #Mesham Rasiphalalu, #vrishabam Rasiphalalu, #mithunam Rasiphalalu, #karkatakam Rasiphalalu, #simha Rasiphalalu, #kanya Rasiphalalu, #tula Rasiphalalu, #vrischika Rasiphalalu, #dhanu Rasiphalalu, #makara Rasiphalalu, #kumba Rasiphalalu, #meena Rasiphalalu,

దీపావళి అమావాస్య ప్రాశస్త్యం

"దీపావళి అమావాస్య ప్రాశస్త్యం

దీపావళి అమావాస్యకు వేదాంతంలో ఒక పేరు వుంది. "ప్రేతఅమవాస్య" అని పేరు. కారణం ఆరోజు పితృదేవతలందరూ వస్తారు ప్రదోషవేళకు. వచ్చి ఆకాశమార్గంలో నిలబడతారు. అందుకే ఆరోజు సాయంత్రం ముందు పూజ ఏమిటంటే 'దివిటీ' కొట్టడం. ఆడపిల్లలు కొట్టరు దివిటీ.ఇంటికి పెద్దవాళ్ళు మగపిల్లలు గోగుకర్రమీద జ్యోతులు వేసి దక్షిణదిక్కుగా చూపించాలి."నాన్నగారు ఈరోజు తిధిని జరుపుకుని అలక్ష్మిని పోగొట్టుకుంటాను. భగవదునుగ్రహాన్ని పొందుతాను. మీరు దయచేసి బయలుదేరండి, బాగా చీకటిగా ఉంది, కాబట్టి నేను మీకు వెలుతురు చూపిస్తాను" అని దివిటీ చూపిస్తాడు. జలతర్పణ చేయకుండా దివిటీ ఎత్తి పితృదేవతలకు చూపించే తిధి 'దీపావళి అమావాస్య'. ఆ తరువాత కాళ్ళుచేతులు కడుక్కుని వెళ్లి, ఆచమనం చేసి అప్పుడు లక్ష్మీ పూజ చేస్తారు. బాణసంచా కాల్చడానికికారణం నరకాసురవధ అని లేదు. అలక్ష్మిని తరిమికొట్టి, లక్ష్మిని నిలబెట్టుకోవడానికి చేస్తారు.దీపావళి అమావాస్యనాడు నువ్వులనూనెలో లక్ష్మీదేవి ప్రవేశిస్తుంది.నీటిలోకి గంగ ప్రవేశిస్తుంది.ఆ రోజు ఉదయం నువ్వులనూనె వంటికి రాసుకుని, తెల్లవారుఝామున స్నానం చేస్తారు, దేనికి ఆ నూనె శరీరానికి తగిలితే అలక్ష్మి పరిహారార్ధం. ఇక గంగా స్నానం చేత పాపనాశనం అవుతుంది.

*కార్తీకమాస వైభవం*
( *పుస్తకం నుండి*)

చాటు పొడుపు

ఈ సీస పద్యం అచ్చమైన పొడుపు కథ.
ఇది ప్రౌఢరాయల ఆస్థాన కవి ఎవరో రచించి ఉంటారు. ఎనిమిది ప్రశ్నలు? వాటికి జవాబులు ఈ చాటువులో కవి పొందుపరచాడు.

“ రాముడెవ్వానితో రావణు మర్దించె?
పర వాసు దేవుని పట్నమేది ?
రాజమన్నారుచే రంజిల్లు శరమేది ?
వెలయ నిమ్మ పండు విత్తునేది?
అల రంభ కొప్పులో అలరు పూదండేది?
సభవారి నవ్వించు జాణ యెవడు?
సీత పెండ్లికి ఓలిచేసిన విల్లేది?
శ్రీ కృష్ణుడేయింట చెలగు చుండు?
అన్నిటను జూడ ఐదేసి యక్షరములు
ఈవ లావాల జూచిన నేక విధము  చదువు నాతడు “ భావజ్ఞ చక్ర వర్తి”  లక్షణోపేంద్ర ప్రౌఢరాయ క్షితీంద్ర !”

పై పద్యంలో మొదటి ఎనిమిది పాదాలు ప్రశ్నలు. తదుపరి రెండు పాదాలు వాటి జవాబులు తెలిపే సూచికలు.(క్లూస్)
మూడవ పాదం ఎవరైతే జవాబులు చెపుతారో వారిని “ భావజ్ఞ చక్రవర్తి” అని పిలవాలని, నాల్గవ పాదం ప్రౌఢరాయల! సంబోధన.

ఇక జవాబుల సూచికలు-
ప్రతి జవాబుకి ఐదు అక్షరాలు ఉంటాయి, ముందునుంచి వెనుక నుంచి చదివినా ఒకేలా ఉంటాయి. (ఉదా;- “ కిటికి”వలె ).
1.రాముడు ఎవరిసాహాయంతో రావణుని చంపాడు?
2.వాసుదేవుని పట్నం పేరు ఏమిటి?
3.రాజమన్నారు అనే రాజు చేతిలో బాణం ఎమిటి?(శరము=బాణము)
4. నిమ్మ పండు విత్తనం పేరు ఏది?
5.రంభ జడలో పెట్టుకొన్న పూలదండ పేరు?
6.సభలో నవ్వించే కవిపేరు ఏది?
7.సీత పెండ్లికి సుల్కంగా పెట్టిన విల్లు ఏది? ( ఓలి=శుల్కం)
8.శ్రీకృష్ణుడు ఎవరి యింట పెరిగేడు?

ఈ క్రింది జవాబులు చూడండి.
1.తోకమూకతో! ( వానరాలకి ఇంకొక పేరు.)
2.రంగనగరం! ( శ్రీరంగం )
3.లకోల కోల! ( కోల= బాణం)
4.జంబీర బీజం! ( జంబీరం=నిమ్మపండు. బీజం=విత్తనం)
5.మందార దామం! ( దామం అంటే దండ)
6.వికట కవి! ( హాస్యకవి తెనాలి రామ కృష్ణుడు)
7.పంచాస్య చాపం! ( శివుని విల్లు)
8.నంద సదనం! ( నందుని ఇల్లు)
పై జవాబులు ఐదు అక్షరాలతో, ఎటునుంచి చదివినా ఒకేలా ఉంటాయి. అదే ఈ చాటు పద్యంలోని చమత్కారం.

పద్యఛందస్సులు

అంగజాస్త్ర వృత్తము
గణములు - భ, మ, స, గ 1,2 పాదములకు మరియు మ, స, జ, గ-3,4 పాదములకు
యతిస్థానము - ఆఱవ అక్షరము
ఛందము - పంక్తిచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 10
ప్రాసనియమము - కలదు
దానబలేంద్రోదారభమంబుల్
పూనిసగా ప్తిం బొంపిరివోవన్
జానార న్మసజంబు గస్థితం
బై నీజంజను నంగజాస్త్ర మై

అంతరాక్కర
గణములు - 1సూర్యగణము, 2ఇంద్రగణములు, 1చంద్రగణము
యతిస్థానము - నాల్గవ గణాధ్యక్షరం

ప్రాసనియమము - కలదు
కమలమిత్రుండు సురరాజగణ యుగంబు
కమలశత్రునితోఁ జెంది కందళింప
నమరుఁ బ్రావళ్ళు నర్థంబు నతిశయిల్ల
నమల మగు నంతరాక్కర మబ్ధిసంఖ్య

అంబుజ వృత్తము
ఛందము - సుప్రతిష్ఠాచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 5
గణములు - భ, వ
ఇంబగు భకా
రంబును వకా
రంబును జుమీ
యంబుజ మగున్

అంబురుహము
గణములు - భ, భ, భ, భ, ర , స, వ
యతిస్థానము - 13
ఛందము - కృతిచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 20
ప్రాసనియమము - కలదు
భాభభరంబులపై సవలొందుచు భానువిశ్రమయుక్తమై
యీభువి నంబురుహంబనఁగాఁ జనునిందువంశనృపాగ్రణీ

శ్రీ రమణీప్రియ మల్లియరేచ విశిష్టకల్పమహీజ భా,
భా,ర, స, నంబుల భాను విరామమువల్కనంబురుహంబగున్.

అజిత ప్రతాపము
స్వస్థానార్థసమ వృత్తము
గణములు - స, జ, స, స, బేసి పాదములకు,న, భ, జ, భ సరిపాదములకు
పాదాక్షరసంఖ్య - 12
ప్రాసనియమము - కలదు
సజసాగణావలిఁ బ్రసన్న నభా
గ్రజరపంక్తి నభిరామరూపమై
యజితప్రతాపచెలువారుఁ గృతి
న్విజయవిక్రమణ విశ్వభూవరా

అపరాజితము
గణములు - న, న, ర, స, వ
యతిస్థానము - 9
ఛందము - శక్వరీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 14
ప్రాసనియమము - కలదు
ననరసలగముల్ దనర్చిన సత్కృతిం
దనరఁగ నపరాజితంబు కవిస్తుతిన్

అర్కుటము
గణములు - న, జ, భ, జ, జ, వ

అలసగతి

అల్పాక్కర
గణములు - 3 గణములు,2 ఇంద్రగణములు,1 చంద్రగణము
యతిస్థానము - 3వ గణాద్యక్షరము
సుమనఃపతియుగము సోముండును
నెమకంగఁ బ్రావళ్ళు నిండిమీఱ
గమనీయవిభవంబుగాంచునెప్డు
రమణీయ మల్పాక్కరము కృతుల
గమనిక - ఇది గీత పద్యము వలె నున్నది

అశ్వగతి
గణములు - భ,భ,భ,భ,భ,గ
యతిస్థానము - 10

అశ్వలలితము
గణములు - న, జ, భ, జ, భ, జ, భ, వ
యతిస్థానము - 12
ఛందము - వికృతిచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 23
ప్రాసనియమము - కలదు
నజభజము ల్భజంబులకు నచ్చి భస్థలగయుక్తమై రవియతిం
బ్రజనితమైన నశ్వలలితంబు రాజకులదీప ధీజననుతా

అశ్వవిలసితము

అష్టమూర్తి
గణములు - మ, న, త, స, ర, భ, జ, య

అసంబాధ
గణములు - మ, త, న, స, గ, గ
యతిస్థానము - 12
ఛందము - శక్వరీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 14
ప్రాసనియమము - కలదు

ఆటవెలది
గణములు - బేసి పాదములలో3 సూర్యగణములు,2 ఇంద్ర గణములు, సరిపాదములలో 5సూర్యగణములు
యతిస్థానము - నాల్గవ గణాద్యక్షరం
ప్రాసయతి - చెల్లును
ప్రాస - లేదు .
ఇనగణత్రయంబు నింద్ర ద్వయంబును
హంస పంచకంబు నాటవెలది

ఆపాతలిక

ఆర్య (వృత్తము)

ఆలోల
గణములు - మ, స, మ, భ, గ, గ
యతిస్థానము - 8
ఛందము - శక్వరీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 14
ప్రాసనియమము - కలదు

ఇందువదన
గణములు - భ, జ, స, న, గ,
ఛందము - అతి జగతి
పాదాక్షర సంఖ్య - 13
యతిస్థానము - 9

ఇంద్రవంశము
గణములు - త, త, జ, ర
యతిస్థానము - 8
ఛందము - జగతీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 12
ప్రాసనియమము - కలదు
ఈ తా జ రా కల్పన నింద్రవంశకా
ఖ్యాతాఖ్య మయ్యెన్ బరగండభైరవా

సన్మానధారీ ! తతజంబు రేఫతో
విన్మింద్రవంశాహ్వయ వృత్తమై చనున్.

ఇంద్రవజ్రము
గణములు - త, త, జ, గ, గ
యతిస్థానము - 8
ఛందము - త్రిష్టుప్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 11
ప్రాసనియమము - కలదు
ఈతాజగానిర్మితి నింద్రవజ్రా
నీతాఖ్య వర్తించు వినిర్మలోక్తిన్

ఇత్తా, జ, గా సంగతి నింద్రవజ్రా
వృత్తంబగున్ సన్నుత - వృత్తరేచా !

ఇల

ఉత్కలిక

ఉత్పలమాల
గణములు - భ, ర, న, భ, భ, ర, ల, గ
యతిస్థానము - 10
ఛందము - కృతిచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 20
ప్రాసనియమము - కలదు
భానుసమాన విన్ బరన భారలగంబుల గూడి విశ్రమ
స్థానము నందు బద్మజ యుతంబుగ నుత్పలమాలయై చనున్
ప'ద్మజయుగ్యతిన్ భరనభారలగంబులఁ జెంది సన్మనః
ప'ద్మవికాస హేతువగు పద్యము నుత్పలమాలయం డ్రిలన్

ఉత్సాహము
గీ
హగణనగణంబు లేడు గుర్వంతమగుచు
వి స్తరిల్లిన నుత్సాహవృత్తమయ్యె
దీనితుద గీతియొకఁడు సంధింప విషమ
సీస మిత్తెఱఁగెఱుఁగుట చెలువుమతికి

ఓసరించుఁ బజ్జ లజ్జ లుజ్జుగించు రాజులన్
వేసరించు గర్వపర్వవేషభూషితారులన్
వాసవానుకార వీరవర్య విశ్వభూప నీ
భాసురాసిధేనుకానుభావ మాహవంబులన్

ఉత్సుకము
గణములు - భ, భ, ర
ఛందము - బృహతీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 9
ప్రాసనియమము - కలదు
ఉత్సుక మౌ భభరంబులన్
మత్సరి మాన విమర్థనా

ఉపజాతి
గణములు - ఒక పాదం త, త, జ, గ, గ (ఇంద్రవజ్రము) మరియు ఒకపాదం జ, త, త, గ, గ (ఉపేంద్రవజ్రం)
ఛందము -త్రిష్టుప్ ఛందము
యతిస్థానము - 8
ఈయింద్రవజ్రాఖ్య ముపేంద్రవజ్ర
శ్రయంబు గాఁగా నుపజాతి మయ్యెన్

ఈ రెండు వృత్తంబులు నిందుఁగూడన్
సరోజనేత్రా ! యుపజాతి యయ్యెన్.
1, 3 పాదములు ఇంద్రవజ్ర మరియు 2,4 పాదములు ఉపేంద్రవజ్ర ఉండును.

ఉపేంద్రవజ్రము
గణములు - జ, త, జ, గ, గ
యతిస్థానము - 8
ఛందము - త్రిష్టుప్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 11
ప్రాసనియమము - కలదు
ఉపేంద్రవజ్రాహ్వయ మొప్పునిం పై
యుపేంద్రపుత్త్రా జతజోక్తగాలన్

సపద్మ పద్మా ! జత జల్గగంబున్
ఉపేంద్ర వజ్రాఖ్యము నొప్పు జెప్పన్.

ఉష్టిక్

ఊర్వశి
గణములు - న, త, త, ర, గ
యతిస్థానము - 8
ఛందము - అతిజగతీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 13
ప్రాసనియమము - కలదు

ఏకరూప

కందము
క..
కందము త్రిశర గణంబుల
నందము గా భ జ స నలము లటవడి మూటన్
బొందును నలజల నాఱిట
నొందుం దుద గురువు జగణ ముండదు బేసిన్
క.
అందును గందంబులు నా
నందంబులు భజసనలగాఖ్యలచే వా
నిం దగు నెఱుగం బ్రాసము
ముందుగ నిడి మూఁడు నైదు మూడున్నైదున్
క.
ఆదిమ వర్ణము వళి నిడు
పై దొరకినఁ గుఱుచయైన నట్టుల తత్త
త్పాదాదుల నిలుపందగు
గాదిలిగాఁ జెప్పఁ దలఁచు కందంబులన్
క.
నిడుదలగు పాదములకును
వడి నాలవగణము మొదల వలయు నిలుప న
క్కడలను గురువును మూఁడవ
యెడ నలజలలోన నొకటి నిడ బెడఁగడరున్
క.
\*ఇందు పుర బాణనగముల
కందువ జగణంబు నిలుపఁగా గా దెపుడుం
గందములకు నార్యాదుల
చందం బధికంబు వానిఁ జనుఁ దెలియంగన్

\*ఇందు=1, పుర=3, బాణ=5, నగములు=7
క.
కందము నర్థంబులతుద
నందినగురు వుడుపఁ బథ్య యగు నాఱవచోఁ
జెందిన జగణము లత్వముఁ
బొందిన నది యార్యయనఁగఁ బొసఁగుంగృతులన్
క.
క్రమమునఁ బథ్యార్యార్థము
లమరంగా వీడుపడిన నది గాథాభే
దముగాఁగం బరఁగు ప్రపం
చము తెనుఁగునఁ జెప్పరండ్రు చతురులు కృతులన్

కన్యావృత్తము
ఛందము - ప్రతిష్ఠాచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 4
ప్రాస నియమము - కలదు
పొత్తై మాగా
వృత్తిం గన్యా
వృత్తం బయ్యెన్
జిత్తం బారన్

కపాలి

కమలనగీతి

కమల విలసితము
గణములు - న, న, న, న, గ, గ
యతిస్థానము - 9
ఛందము - శక్వరీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 14
ప్రాసనియమము - కలదు

కరిబృంహితము
గణములు - భ, న, భ, న, ర
యతిస్థానము - 13
ఛందము - అతిశక్వరి ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 15
ప్రాసనియమము - కలదు

కర్ణాటచతుష్పదము

కలరవము
గణములు - స, న, న, న, ల, గ
యతిస్థానము - 8
ఛందము - శక్వరీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 14
ప్రాసనియమము - కలదు

కలహంసి
గణములు - త, య, స, భ, గ
యతిస్థానము -
ఛందము - అతిజగతీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 13
ప్రాసనియమము - కలదు

కలితాంతము
గణములు - త, ర, జ, వ
యతిస్థానము - 8
పాదమునకు 11 అక్షరాలు

కవికంఠభూషణము

కవిరాజవిరాజితము
గణములు - న, జ, జ, జ, జ, జ, జ, ల,గ
యతిస్థానము - 8,7,7 మఱియు ఇంకొక పక్షమున 8, 14
ఛందము - వికృతిచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 23
ప్రాసనియమము - కలదు
క్రమమున నొక్క నకారము నాఱుజకారములున్ బరగంగ వకా
రమును నొడంబడి రా గవిరాజ విరాజిత మన్నది రామ నిభా

కిరీటము

కుటజగతి
గణములు - న, జ, మ, త, గ
యతిస్థానము -
ఛందము - అతిజగతీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 13
ప్రాసనియమము - కలదు

కుమారలలిత
గణములు - జ, న, గ
ఛందము - ఉష్ణిక్కుచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 7
ప్రాసనియమము - కలదు
కుమార లలితకున్ - సమగ్రజనగముల్

కుమారి
గణములు - న, జ, భ, జ, గ, గ
యతిస్థానము - 9
ఛందము - శక్వరీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 14
ప్రాసనియమము - కలదు

కుసుమవిచిత్రము

కుసుమితలతావేల్లి తావృత్తము
గణములు - మ, త, న, య, య, య
యతిస్థానము - 11
ఛందము - ధృతిచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 18
ప్రాసనియమము - కలదు
స్వశ్రేయస్సిద్ధిన్ మతనయయయవ్యాప్తిచేఁ జర్మవాసో
విశ్రామం బొప్పగుం గుసుమితలతావేల్లితా వృత్తమయ్యెన్

కోమల వృత్తము
గణములు - న, జ, జ, య, -బేసి పాదములకు, జ, భ, స, జ,గ - సరిపాదములకు
సలలితరీతి నజాయగణంబుల్
చళుక్యభూప జభసజస్థగస్థితిన్
మలయుచు నర్థసమర్థతచేత
న్వెలుంగఁ గోమల మను వృత్త మొప్పగున్

కౌముది

క్రౌంచపదము
గణములు - భ, మ, స, భ, న, న, న, య
యతిస్థానము - 18
ఛందము - సంకృతిచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 24
ప్రాసనియమము - కలదు
ప్రాంచిత తేజఃకుంచితవైరీ భమసభనననయ పరిచిత రీతిన్
అంచితమయ్యెం గ్రౌంచపదాఖ్యం బరుగతహరిదిభయతి నభివృత్తిన్

క్షమ
మారుపేరు - క్షప
గణములు - స, న, త, త, గ
ఛందము - అతిజగతీచ్ఛందము
పాదాక్షర సంఖ్య - 13
యతిస్థానము - 8
ప్రాస నియమము - కలదు

క్ష్మాహారము

ఖచరప్లుతము
గణములు - స, భ, భ, మ, స, స, వ
యతిస్థానము - 12
ఛందము - కృతిచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 20
ప్రాసనియమము - కలదు
నభభముల్ మససంబు లగాప్తిన్నాగవిభూషణయుగ్యతిన్
శుభదమై ఖచరప్లుత మొప్పు న్సోమకులార్ణవచంద్రమా

గజవిలసితము

గీతాలంబనము
గణములు - త,జ,జ,న
ఛందము - త్రిష్టుప్ ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య -11

గోవృష
గణములు - మ, త, య, స, గ, గ
యతిస్థానము - 5
ఛందము - శక్వరీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 14
ప్రాసనియమము - కలదు

గౌరి
గణములు - న, న, న, స, గ
ఛందము - అతి జగతీ ఛందము
పాదాక్షర సంఖ్య - 13
ప్రాసనియమము - కలదు

చంచరీకాతతి
గణములు - య, మ, ర, ర, గ
యతిస్థానము - 7

చంచరీకావళి
గణములు - మ, మ, ర, ర, గ
యతిస్థానము - 7
ఛందము - అతిజగతీచ్ఛందము
పాదాక్షర సంఖ్య - 13
ప్రాస నియమము - కలదు

చంచరీకాతతి
గణములు - య, మ, ర, ర, గ
యతిస్థానము - 7
ఛందము - అతిజగతీచ్ఛందము
పాదాక్షర సంఖ్య - 13
ప్రాసనియమము - కలదు

చంద్రకళ
గణములు - ర, స, స, త, జ, జ, గ
యతిస్థానము - 11
ఛందము - అతిధృతిచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 19
ప్రాసనియమము - కలదు
వ్యక్తరీతి రసాతజజగ్రాయత్త గకారనిరూఢిచే
సక్త దిగ్విరమంబన నొప్పుం జంద్రకళాహ్వయమై ధరన్

చంద్రరేఖ

చంద్రలేఖ
గణములు - న, స, ర, ర, గ
యతిస్థానము - 7
ఛందము - అతిజగతీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 13
ప్రాసనియమము - కలదు

చంద్రవర్త్మ

చంద్రశ్రీ
గణములు - య, మ, న, స, ర, గ
యతిస్థానము - 11
ఛందము - అష్టిచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 16
ప్రాసనియమము - కలదు
అగుం జంద్రశ్రీదా హారవిరమణాయత్తనమైనం
బ్రగాఢంబై యొప్పున్ య మ న స ర బద్ధాగ్రగాప్తిన్

చంద్రిక
గణములు - న, న, త, ర, గ
యతిస్థానము - 8
ఛందము - అతిజగతీచ్ఛందము
పాదాక్షర సంఖ్య - 13
ప్రాస నియమము - కలదు

చంద్రిక
గణములు - న, న, ర, వ
యతిస్థానము - 7
ఛందము - త్రిష్టుప్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 11
ప్రాసనియమము - కలదు
సలలితముగఁ జంద్రికాహ్వయం
బలరు ననరవాంక మై కృతిన్

చంపకమాల
గణములు - న, జ, భ, జ, జ, జ, ర
యతిస్థానము - 11
ఛందము - ప్రకృతిచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 21
ప్రాసనియమము - కలదు
నజభజజ్జలరేఫలు పెనంగి దిశాయతి తోడ గూడినన్ 
త్రిజగదభిష్టుతా బుధనిధీ విను చంపకమాలయై చనున్

చతుష్పద

చపల

చామరము

చిత్రపదము
గణములు - భ, భ, గ, గ
ఛందము - అనుష్టుప్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 8
ప్రాసనియమము - కలదు
చిత్రపదం బన భాగా
చిత్రయతిప్రతిపత్తిన్

చౌపది
భ స గానల ములపైని గరంబు
న్నెసఁగఁగ మూఁడవయెడ విరమంబుం
బొసఁగినఁ జౌపదిఁబొలుచు రసంబుం
గసవరముగఁ దగుఁ ప్రాసంబున్

జఘనచపల

జలంధరము
గణములు - భ, భ, భ, జ, వ
యతిస్థానము - 11
ఛందము - శక్వరీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 14
ప్రాసనియమము - కలదు

జలదము
గణములు - భ, ర, న, భ, గ
యతిస్థానము - 10
ఛందము - అతిజగతీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 13
ప్రాస నియమము - కలదు
ఈ భ ర నంబుల న్భగురు లెక్కుచు నిం
పై భజియించె నేని జలదాహ్వయ మౌ

జలధరమాల
గణములు - మ, భ, స, మ
యతిస్థానము - 9
ఛందము - జగతీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 12
ప్రాసనియమము - కలదు
మాద్యత్ప్రీతిం జలధరమాలాభిఖ్యం
బ్రద్యోతించున్ మ భ స మ భద్రాప్తిన్

జలోద్ధతగతి
గణములు - జ,స, జ,స
ఛందము - జగతీ ఛందము
పాదాక్షర సంఖ్య - 12
ప్రాసనియమము - కలదు

తనుమధ్యావృత్తము
గణములు - త, య
ఛందము - గాయత్రీచ్ఛందము
పాదాక్షరసంఖ్య - 6
ప్రాసనియమము - కలదు
ఒప్పున్ తయ యుక్తిం
జెప్పం దనుమధ్యన్

తన్వి

తరలము
మారుపేరు - ధృవకోకిల
గణములు - న, భ, ర, స, జ, జ, గ
యతిస్థానము - 12
ఛందము